Kuşkuculuk Şeması

Başkalarının can yakacağıkötüye kullanacağıküçük düşüreceğialdatacağı yalan söyleyeceğihile yapacağı veya istismar edeceği beklentisidir. Bu şema genellikle zararın bilerek yapıldığı veya haksızlık ve aşırı ihmal sonucu olduğunun algılanmasını içerir. Diğerlerine göre sonuçta her zaman daha çok o kandırılmaktadır veya “kısa çöpü o seçmektedir.

Karakteristik Şüphecilik Davranışları;
a) Şüphe şemasına sahip kişiler ellerinde çok az sağlam delil olsa bile diğer insanların kendilerinden yararlandığını hissederler.
b) Diğer insanlardan korktukları ya da hakettiklerini düşündükleri için diğer insanların onları kötüye kullanmalarına izin verirler.
c) Diğerlerinin onları yarı yolda bırakacaklarını ya da inciteceğini düşündükleri için önceden onlara saldırırlar.
d) Cinsellikten zevk almakta zorlanırlar. Bubir zorunluluk gibi gelir ya da memnun olunmaz.
e) Kişisel bilgilerini vermekte isteksiz davranırlarçünkü insanların bunu onlara karşı kullanacağını düşünürler.
f) Zayıflıklarını göstermekte isteksiz davranırlar çünkü insanların bundan faydalanacağını düşünürler.
g) İnsanların yanında gergindirlerçünkü onların kendilerini aşağıladıklarını veya aşağılayacaklarını düşünürler ve beklerler.
h) Diğer insanlara kolaylıkla boyun eğerler çünkü onlardan korkarlar.
i) Çektiği acıdan diğer insanların zevk aldığını hissederler.
j) Bunu göstermeseler bile sadist ve acımasız bir yanları vardır.
k) Diğer insanların kendilerinden faydalanmalarına izin verebilirlerçünkü bu yalnız kalmaktan daha iyidir.
l) Erkeklere/kadınlara güvenilemeyeceğini düşünebilirler.
m) Çocukluklarının büyük kısmını hatırlamazlar.
n) Birinden korktuklarındabir parçaları orada değilmiş gibi “koparlar”. Bu daha önce yaşanmış bir travmanın belirtisidir.
o) Çok az kanıtları olsa da insanların gizli dürtüleri ve kötü niyetleri olduğunu hissederler.
p) Sıklıkla sado-mazoşist fantazileri olur.
q) Erkeklere/kadınlara çok yakınlaşmaktan çekinirlerçünkü onlara güvenemezler.
r) Bazen diğer insanlaraözellikle de en yakın olduklarınaacımasız ve tacizkar olabilirler.
s) Kendilerini genellikle diğer insanlara kıyasla daha çaresiz hissederler.

Özel Dikkat ! Şüphecilikte Şema Kimyası;
Bu şemaya sahip kişiler içinkendilerini şüphe içinde bırakabilecek insanlar şema kimyası yaratabilirler. Benzer şekilde kendilerini kullanan insanlarla beraberliklerini sürdürebilirler çünkü derinde bunun hakkettikleri bir durum olduğuna ikna olmuşlardır. Partnerinizin aşağıdaki özelliklere sahip olma olasılığı var:

a) Sizi korkutan bir asabiyeti var.
b) Çok içtiğinde kontrolü kaybediyor.
c) Arkadaşlarınızın ve ailelerinizin önünde sizi küçük düşürüyor.
d) Sürekli sizi aşağılıyor eleştiriyorkendinizi değersiz hissetmenize yol açıyor.
e) İhtiyaçlarınıza saygı duymuyor.
f) İstediğini elde etmek için yalan ve aldatmak da dahil her şeyi yapıyor.
g) Sadist ve acımasız –sizi ya da diğer insanları acı çekerken görmekten zevk alıyor.
h) İstediğini yapmadığınız zaman size vuruyor ya da tehdit ediyor.
i) İstemediğiniz zaman bile sizi cinsel ilişkiye zorluyor.
j) Zayıflıklarınızı kendi çıkarlarına göre kullanıyor.
k) Sizi aldatıyor (arkanızdan sevgililer ediniyor).
l) Tutarsızcömertliğinizden faydalanıyor.

Şüphecilik’in Kökenleri;
Şüphecilik Şemasının kökenleri farklı olabilir. Küçük yaşlarda anne/babanın taciz edici tutumları ile karşılaşmış olan kişiler bu şemayı geliştirebilirler. Çevreye karşı şüpheci yaklaşan anne/baba’nın düşünme şekli model olarak da alınmış olabilir. Bizklinik gözlemlerimizdeevhamlı anne/baba tutumunun da kişinin kuşkuculuk şeması geliştirmesinde etkili olabileceğini gördük.

a) Çocukken ailenizde fiziksel şiddete maruz kaldınız.
b) Ailenizde biri sizi cinsel olarak taciz etti; ya da süreklicinsel olarak uyarıcı şekilde dokundu.
c) Ailenizde biri sizi aşağıladıalay etti ya da küçük gördü.
d) Ailenize güvenemiyorsunuz. (Güveninizi sarstılarzayıflıklarınızı kendi çıkarları için kullandılarsözlerini tutmadılarya da yalan söylediler.)
e) Ailenizde biri acı çektiğiniz görmekten zevk aldı.
f) Çocukken ağır ceza tehdidiyle bazı şeyleri yapmaya zorlandınız.
g) Ebeveynlerinizden biri aile dışındaki kimseye güvenmemeniz için sizi sürekli uyardı.
h) Aileniz size karşıydı.
i) Ebeveynlerinizden biri fiziksel rahatlık için sizinle uygun olmayan ve rahatsız edici şekillerde temasta bulundu.
j) İnsanlar sizeacı veren şekillerde isimler taktı.

Şüphecilik’in İlişkinize Yansıması;
Şüphecilik şemasının özüinsanların ve özellikle yakın kişilerin her an art niyetli bir davranışta bulunabileceği olduğu içinbu şemanın ilişkilere etkisi belirgindir. İlişkilerde bu şeması olan kişiler sıklıkla kendilerinin kullanılmakta olduğunu hissederler. Karşısındaki kişi kendisini sevdiği için onunla beraber değildirmutlaka bir çıkarı vardır. Bu kişiler bir kişinin kendilerini içten ve pazarlıksız bir şekilde sevebileceğini anlamakta güçlük çekerler. Şema tedavi olmadığı sürece de bunu anlayamazlar.

Alıntı