Mehmet Ali Birand (9 Aralık 1941; Beyoğlu, İstanbul - 17 Ocak 2013, İstanbul), Türk gazeteci, yazar, köşe yazarı, haber sunucusu, televizyon yapımcısı. 1964 yılının Temmuz ayında Abdi İpekçi'nin vasıtasıyla Milliyet gazetesinde mesleğe başladı. Bu dönem Brüksel'e yerleşerek burada yirmi yıl yaşadı ve 1985 yılında TRT 1'de 32. Gün adlı bir aylık haber programı yapmaya başladı. Program oldukça başarılır oldu ve Birand, bu programla birlitke tanındı. 1991'de Türkiye'ye dönerek gazeteciliğe ve program sunuculuğa farklı yayın organlarında devam etti. Ayrıca hakkında çeşitli davalar açıldı. 17 Ocak 2013'te vefat etti. Mürvet ve İzzet Birand'ın oğlu olan 9 Aralık 1941 gecesi Alman Hastanesi'nde dünyaya geldi.[1] Birand'ın kökeni bir taraftan Elazığ'ın Palu ilçesine dayanmaktadır[2] ve bir taraftan Türk, bir taraftan Kürt kökenlidir.[3][4] Birand, iki yaşındayken babasını kalp krizi nedeniyle kaybetti.[1] İlkokulu Erenköy Zihnipaşa'da tamamladı ve 1955'te Galatasaray Lisesi'nde okumaya başladı. Bu okula, Dışişleri Bakanlığında "küçük bir diplomat" olan dayısının maddi yardımlarıyla gitti.[1] Liseyi 1962'te bitirdi. İstanbul Üniversitesi Filoloji Fakültesinde Fransızca bölümüne girerek eğitimini sürdürdü fakat maddi sorunlardan dolayı devam edemedi.[1] Kariyeri [değiştir] Mesleğe 1964 yılının Temmuz ayında Abdi İpekçi'nin vasıtasıyla Milliyet gazetesinde başladı. 1971'de evlendikten sonra 500 dolar maaşla Brüksel'de Milliyet için çalışmaya başladı ve burada yirmi yıl çalıştı.[1] 1974 Kıbrıs Harekatı'nın meydana gelmesiyle sürekli Washington, Atina, Strasbourg'a (Avrupa Konseyi için) gider oldu. Abdi İpekçi'den sonra kısa bir dönem Milliyet'in genel yayın yönetmenliğini yaptı. 1985 yılında TRT 1'de 32. Gün adlı bir aylık haber programı yapmaya başladı. Programda uluslararası ilişkileri ele aldı ve yabancı devlet adamlarını konuk etti. Birand, programı, Avrupa televizyonlarında gördüklerini örnek alarak ve izlediklerinden esinlenerek yaptı.[1] 32. Gün'ün beğenilmesiyle Birand, oldukça tanındı.[1] Can Dündar, Mithat Bereket, Çiğdem Anat, Ali Kırca, Deniz Arman, Cüneyt Özdemir, Rıdvan Akar, Musa Çözen, Talip Korkmaz, Sacit Baydar başta olmak üzere birçok muhabir, kameraman ve teknisyen program için çalıştı. 1986 yılında Sovyetler Birliği yetkililerini ve Milliyet'i ikna edip, Moskova'da da büro açtı. 1988'de Lübnan'ın Beka vadisindeki PKK kampında Abdullah Öcalan ile röportaj yaptı. Bu röportaj, Türkiye'de Öcalan ile yapılan ilk röportajdı ve basılması sonrası Milliyet gazetesi toplatıldı ve yayımlanması yasaklandı.[1] Daha sonraki yıllarda çeşitli belgeseller çekti. 1991 yılının Haziran ayında Birand, ailesiyle birlikte Türkiye'ye geri döndü. İstanbul'a yerleştikten sonra Milliyet'ten Sabah'a geçti ve 32. Gün programını TRT'den Show TV'ye taşıdı. Fakat 28 Şubat sonrası Sabah'tan kovuldu ve Show TV'deki programı da durduruldu. 1997'de Aydın Doğan, kendisine CNN Türk'ün kuruluşunda görev verdi ve bu dönem, Posta gazetesinde yazmaya başladı. CNN Türk'te Manşet adlı günlük siyasi bir talk show yaptı. 2005'te Kanal D Ana Haber Bülteni'nin Genel Yayın Yönetmeni ve bültenin anchor'u oldu. Ocak 2009 hem CNN Türk'ü, hem de Kanal D'nin Genel Yayın Yönetmenliğini üstlendi. Tartışmalar [değiştir] Adı, 1996-1997 yıllarında 28 Şubat sürecinde "andıç" adlı belgede geçti. TRT için 32. Gün programını hazırladığı dönemde sahtecilik ve dolandırıcılık iddiası ile hakkında açılan kamu davasından yargılandı ve hüküm giydi. Olayı ortaya çıkaran TRT Teftiş Kurulu raporunda Birand'ın kurumu uğrattığı zarar: 2 milyon Belçika Frangı, 4 milyon 650 bin İtalyan Lireti, 104.100 Fransız Frangı, 34.600 ABD Doları, 28.400 İngiliz Sterlini, 35.360 Avusturya Şilini, 1.558 Alman Markı, 310 İsviçre Frangı olarak belirlenmiştir.[5][6] Ankara 17. Asliye Ceza Mahkemesi'nin Esas 1994/1315 sayılı kararıyla TRT`yi dolandırmaktan 11 ay 20 gün hapis cezası almıştır. Cezası Yargıtay tarafından da onanan Birand, TRT'nin zararını geri ödemiş ve aldığı hapis cezası paraya çevirilmiştir. Hakkında aynı suçtan açılan ikinci bir davada, mahkemece suçu sabit görülmekle birlikte zaman aşımı nedeniyle dava düşmüştür.[5][6] Kişisel hayatı ve ölümü [değiştir] Milliyet'te çalışırken karşılaştığı Cemre ile evlendi ve evli çift, evlilik sonrası Brüksel'e giderek burada yirmi yıl yaşadı. Çiftin Umur Ali adında bir oğlu oldu. Birand ayrıca Fransızca ve İngilizce bilmekteydi ve aynı zamanda Belçika vatandaşıydı.[5] Bir süre önce pankreas kanserine yakalanan Mehmet Ali Birand, hastalığı ile ilgili bir seri ameliyat geçirmiş ve kemoterapi görmüştü[7]. Tedavisinin bir parçası olarak safra kesesindeki stentlerin değiştirilmesi için gittiği İstanbul Amerikan Hastanesi'nde yapılan ameliyat sonrasında 17 Ocak 2013 tarihinde yoğun bakımda hayatını yitirmiştir. Sabah saatlerinde medya tarafından verilen ölüm haberi, oğlu ve tedavi gördüğü hastane tarafından yalanlanmış ve Birand'ın yoğun bakım altında olduğu açıklanmıştır.[8] Ancak oğlu Umur Birand saat 19.00'a doğru yaptığı basın açıklaması ile Birand'ın, 18.29 sıralarında vefat ettiğini açıklamıştır; cenazesinin 19 Ocak 2013'te Anadolu Hisarı Mezarlığı'nda defnedileceği açıklanmıştır.[9][10] Çalışmaları [değiştir] TV programları 1985-1992: 32. Gün (TRT 1) 1992-1995: 32. Gün (Show TV) 1995: 32. Gün (atv) 1995: Seçim 1995 (Show TV) 1995-1998: 32. Gün (Show TV) 1999: 32. Gün (Kanal D) 1999-2005: 32. Gün (CNN Türk) 1999-2005: Manşet (CNN Türk) 2002: Seçim 2002 (CNN Türk) 2004: Seçim 2004 (CNN Türk) 2005-: 32. Gün (Kanal D) 2005-: Kanal D Ana Haber Bülteni (Kanal D) 2007: Seçim 2007 (Kanal D) 2009: Seçim 2009 (Kanal D) 2010-2013: 32. Gün (CNN Türk) 2010: Referandum 2010 (Kanal D) 2011: Seçim 2011 (Kanal D) Eserleri 1984, 12 Eylül 04.00 1992, Apo ve PKK 1993, Demirkırat: Bir Demokrasinin Doğuşu, Mehmet Ali Birand, Can Dündar, Bülent Çaplı 1995, 10 yılın perde arkası 32. gün 32. Gün 20 Yılın Perde Arkası 1996, Türkiye'nin Gümrük Birliği macerası (1959-1995) 1997, Panorama '97 CD-ROM 32. Gün Dünya'da ve Türkiye'de Yılın Olayları 1999, 12 Eylül: Türkiye'nin miladı 2000, 12 Mart: İhtilalin pençesinde demokrasi Emret komutanım 30 Sıcak gün Diyet: Türkiye ve Kıbrıs üzerine uluslararası pazarlıklar 1974-1980 The Özal Bir Davanın Öyküsü, Mehmet Ali Birand, Soner Yalçın Türkiye'nin Büyük Avrupa Kavgası 31 Temmuz 1959'dan 17 Aralık 2004'e Türkiye'nin Avrupa Macerası 1959 - 1999 Mehmet Ali Birand 2012, Son Darbe: 28 Şubat Rol aldığı filmler ve diziler Unutulmaz Maçlar (belgesel) (2005) Rolü: Mehmet Ali Birand 100 Yıllık Sevda (2006) Rolü: Mehmet Ali Birand 17 Mayıs (2006) Rolü: Mehmet Ali Birand Latife Hanım (2006) Rolü: Mehmet Ali Birand Çok Güzel Hareketler Bunlar (2008) Rolü: Mehmet Ali Birand Küçük Kadınlar (2009) Rolü: Mehmet Ali Birand Kurtuluş Son Durak (2012) Rolü: Mehmet Ali Birand Annem Uyurken (2012) Rolü: Mehmet Ali Birand Çalıştığı gazeteler 1964-1992: Milliyet 1992-1998: Sabah 1999-: Posta 2001-: Hürriyet 2001-2011: Milliyet Çalıştığı TV kanalları 1968-1992: TRT 1992-1995: Show TV 1993-1995: Cine5 1995: atv 1995-1998: Show TV 1995-1999: Cine5 1999: Eko Tv 1999: Kanal D 1999: Show TV 1999-: CNN Türk 1999-2003: Süper Kanal 2005-2013: Kanal D
Çok özleyeceğiz onu. Yeri dolduramaz kesinlikle. Allah rahmet eylesin. Sevenlerine sabır diliyorum. Hepimizin başı olsun.
