-A- Abajur Işığın göze direk gelmesini engelleyen lamba Abanoz Abanozgiller familyasından ağaç türü (sert ve siyah tahtası vardır) Abara Köy evlerinin tavan kısmındaki boşluk Akaju Açık ve koyu damarlı kızıl kestane rengi Alaçam "Karaçam"a Toroslarda verilen ad Anfora İki kulplu, yumurta şeklinde, dibi genelde sivri olan veya bir ayakla biten antik kap Ankastre Bir yuvanın içine yerleştirilmiş, gömülmüş olan Aplik Duvar şamdanı, duvar lambası Armoni Uyum, ahenk Arnuvo Cam Bir yüzü pürüzlü dekoratif cam Asismik Depreme dayanıklı Asiye Direk, sütun Aterfon Paslanmaz çelik içine, aralarına kuru hava bırakılarak yerleştirilmiş çift cam Ayrıntı Detay Aynaduvar Bir duvarda çevresi silmeli, mermer taklidi veya sıvalı bölüm Aypencere Yarım daire şeklinde pencere -------------------------------------------------------------------------------- -B- Bakıncak Küçük bir odacık şeklinde dışa taşan pencere, cumba Bakırtaşı Malakit Balıkpulu Aynı çizgi üzerinde birbirine değen ve bir çizgiden ötekine almaşan daire yaylarından meydana gelen mimarlık süslemesi Balar Çatı kirişi Balza Mantar kadar yumuşak ağaç Maket yapımında tahtası kullanılır Bam Çatı, dam, kubbe Bara Demir çubuk Barhana Büyük kullanışsız konak Başsedir Eski Türk odalarında, başköşelerde bulunan üzeri minderli sedir Baştaban Saçaklık bölümünü taşıyan ve sütun başlıkları üzerine oturarak, sütunları birbirine bağlayan taş bloklardan ibaret kısım Bauhaus Almanya'da 1919 yılında ünlü mimar Walter Groius'un iki ayrı eğitim kuruluşunu, Weimar Güzel Sanatlar Akademisi ile yine Weimar'daki Uygulamalı Güzel Sanatlar Okulu'nu birleştirerek, kurduğu tasarım (dizayn) enstitüsü Baza Mobilyanın alt kısmında, boydan boya uzanan en enli kısım Bazilika Romalılarda dikdörtgen şeklinde yapılan planlı yapı Belverme Bir kiriş veya döşemenin ortasından sarkması Berjer Yastıklı derin koltuk Berced Kalın dokunmuş kilim Bezek Renkli, renksiz, düz veya kabartma olarak yapılan süs ögesi Bezemek Süslemek, donatmak Biçim Süsleme Sanatlarında belli bir temanın plastik veya grafik açıdan dile getirilişi Bide Klozetin yanında yerleştirilen ve cinsel organın temizlenmesinde kullanılan fıskıyeli tekne Bisküvi Sırsız porselen veya fayans Biruni Selamlık odası, dairesi Bisat Keçe, halı, minder,kilim gibi yaygı Bizote Kenarı traşlı cam veya ayna Bocut Ağaçtan oyularak yapılan testi Bosaj Bir duvar yüzündeki taşların, çeşitli şekillerde (pürüzlü ve çıkıntılı) olarak bırakılması Brizbiz Pencerelerin çerçevesine içeriden tutturulan ince perde -------------------------------------------------------------------------------- -C- Cam elyafı Cam ipliklerden meydana gelen, bir çeşit dokuma Cam elyafı, polyesterle birlikte fiberglas yapımında kullanılır Cumba Eski Türk evlerinde çoğu kafesli çıkma Cümle kapısı Ana kapı -------------------------------------------------------------------------------- -Ç- Çalma Kalemle oyularak işlenmiş Çıralı çam Sarıçam Çantı Ormanlık bölgelerde ağaç gövdeleri üst üste yığılarak yapılan ev Çapak Madenler dövülürken sıçrayan ince ufak parça Çardak Üstüne sarmaşıklı ağaç veya çiçek sarılarak yapılmış, kafesli gölgelik Çarpı Kaba sıva Çatalçivi Sıva üzerinden giden elektrik kablosunu tutturmakta kullanılan, iki ucu sivri U şeklinde çivi Çevirgi Kapı kolu, elektrik anahtarı gibi çevrilince herhangibir işi görmeye yarayan araç Çil Aynada sır bozulmasından meydana gelen leke Çiti Halı kilimi örgüsünün sökülmemesi için saçaklarından dip kısmında yapılan örgü Çubhar Ağaç kurdu -------------------------------------------------------------------------------- -D- Damasko Bir çeşit döşemelik kumaş Dekupaj Çevre kesme işlemi Delgi MatkapDöndürülerek delik açmaya yarayan alet Demografi İnsan topluluklarının istatistik etüdü Denizlik Pencere eteğinin üstünde, içte yapılan ve camdan süzülen terleme sularını toplayan ahşap veya taş kısım Deriçe Küçük oyma kapı veya pencere Derz İki yapı gereci, elemanı veya yapının iki bölüğü arasında kalan aralık, bitişke Diplik Halı kilim gibi şeylerde şekillerin dışında kalan kısım Dişbudak Zeytingillerden, beyaz, sert keresteli bir ağaç Dişli döşeme Nervürlü döşeme Diyagonal Köşegen Dizayn Tasarım Dülger Yapıların kaba ağaç işlerini yapan usta.
-E- Ebru Kağıt ve porselen bezekçiliğinde, yüzünde türlü renk ve şekilde boya bulunan suyun üzerine kapamak yoluyla kağıt ve porselene verilen hare, budak ve dalga gibi çeşitli süs Ekser Büyük demir çivi Ekspertiz Bir arsaya veya yapıya değer biçme Ekspresyonizm Figüratif resim sanatında, bireyselciliğin ve nihilizmin anlatımı olarak özellikle Almanya'da yaygınlaşmış bir akım Ekstansometre Cisimlerin deformasyonun ölçmekte kullanılan çok duyarlı bir alet Ergonomi İnsan-iş ilişkilerini ve özellikle vücudun yeteneklerine uygun ve en az yorulmayla çalışmayı sağlamak amacıyla makina, sandalye, masa vb</acronym> dizaynını kapsayan inceleme alanı Eskis Bir tasarımın ön taslağı Eskalator Yürüyen merdiven -------------------------------------------------------------------------------- -F- Fağfur İyi porselenden yapılmış Çin işi kase vb</acronym> Falçete Maket bıçağı Farbala Perde vb</acronym> şeylerin kenarına dikilen kırmalı veya büzgülü süs, fırfır Fiber Sıkıştırılmış ve sentetik reçine ile bağlanmış bitki tellerinden yapılmış yapay tahta Fresk Daha yaş iken duvar sıvası üzerine toprak boyalarla yapılan resim Freze Bir delik ağzını genişletmek için kullanılan hızlı döner burgu Frize Boydan boya çok düzgün çizgileri bulunan (ahşap kaplamada kullanılır) -------------------------------------------------------------------------------- -G- Galibarda Mora çalan kırmızı renkte bir çeşit kök boyası Gözgü Ayna Gravür Ağaç veya maden üzerine kazılarak yapılan kalıplardan kağıda basılan resim, kazıma resim Grifon Kartal başlı aslan Grotto Doğal bir mağarayı andıracak şekilde deniz kabukları ile süslenmiş yer Güzey Gölgede kalan yer -------------------------------------------------------------------------------- -H- Halı kilimi Halı dokusunun dağılmaması için baş ve son tarafına örülen şekilsiz şerit Halvet Hamamlarda tek kurnalı yıkanma yeri Hanay Sofa, hol Hare Kimi eşya üzerinde dalgalanır gibi görünen parlak çizgiler, dalgır, meneviş Harim Osmanlı camiilerini mahalleden ayıran duvar Hasbahçe Padişah saraylarının bahçelerine eskiden verilen ad Haşebe Kalın kuru ağaç Haşep Ağacın odun kısmı Hat Çizgi Hatayi İnce kıvrımlarla birbirine bağlanan madalyonlar içinde toplanan üsluplaştırılmış çiçek ve yapraklardan meydana gelen, kıvrıkdallı Türk süslemesi Hatemkari Kakmacılık Hattat Güzel el yazıları yazan sanatçı Havra Musevi tapınağı Sinagog Helik Duvar örülürken büyük taşların arasına yerleştirilen küçük taşlar Hilali Altın kaplanmış bakır Hokka Maden, cam ya da topraktan küçük kap Horoz Kapı zembereğinin mandalı
-I- Ilıklık Roma hamamlarında soğukluk ile sıcaklık arasında yer alan bölüm Isgrafito Deri, tahta gibi şeyleri kazımakta kullanılan, iki ucu saplı eğri bıçak Işıtın Toprak kandil -------------------------------------------------------------------------------- -İ- İçlik Eski binalarda iç bölümde bulunan nakışlı camlı, alçı pencere İfraz Ayırma, parselleme, parselasyon İhale Bir işi, birçok isteklinin arasında en uygun görünen koşulları önerene bırakma, üsterme İkon Rus ve Yunan kiliselerinde, renkli İsa, Meryem ve aziz tasvirlerine verilen ad İkonografi Resim, heykel ve öbür plastik sanatların meydana getirdikleri tasvirleri inceleyen bilim İsfenks Eski Mısırlılardan kalma, kadın başlı, aslan vücutlu anıtsal heykel İsmar Çivileme, mıhlama İspanyolet Pencere kanatlarını kapadıktan sonra sürgülemeye yarıyan ve ortasında düzeni işleten kolu bulunan demir sürgü İspina Hipodromların ortasındaki eksen duvarı İşkence Tutkallanan ahşap parçaları bir süre sıkıştırmak için kullanılan vidalı kıskaç İvgi Ağaç oymaya yarar balta -J- Jardiniyer Çiçek yerleştirilen veya konulan bir sandığı taşıyan süslü bir mobilya Jerfin Kapı sürmesi Jips Alçıtaşı Jipsoplasti Alçıdan kabartma süsler yapma sanatı ------------------------------------------------------------------------------- -K- Kafesoyma Mermer, tahta gibi gereçleri kafes şeklinde oyarak yapılan süsleme Kagir Taş veya tuğladan yapılmış olan yapı Kaide Bir anıt veya heykelin üzerinde oturduğu yüksekçe taban Kakma Levhalara arkadan kakılıp, vurularak yapılan resim Kalafat Döşeme tahtalarının arasını üstüpü ile doldurup, macun veya ziftle tıkalayarak su geçirmez hale koyma işi Kalfa Ustalıktan yetişme mimar yardımcısı Kalibre İç çap Kama Ahşap parçaları birleştirmek veya sıkıştırmak için kullanılan konik ahşap takoz Kameriye Bahçelerde küçük köşk şeklinde yapılan ve üstü yeşillikle sarılan çardak Karkas İskeletli bir strüktünün, taşıyıcı bölümlerinin hepsine verilen ad Kerevet Üzerine şilte serilerek, yatmaya veya oturmaya yarıyan ahşap seki Kerki Büyük balta Kermen Kale, germen Kıtık Mobilyacılıkta minder, yastık gibi şeyleri doldurmak için kullanılan keten veya kendir telleri Kızılkök Kök boyası Kirnas Kimi Anadolu evlerinin üst katlarında, dışa doğru çıkıntılı inşa edilmiş hela Kitabe Yazıt Klape Bir beton kalıbında, kanat tahtalarını bağlayan ahşap parça Konstrüksiyon Yapı Kontur Çevre çizgisi Konveks Dışbükey Kozöz Küçük kanape Körkasa Bir kapı veya pencere kasasını ya da telaroyu tutturmak üzere alta, sonradan görünmeyecek şekilde konulan kasa veya telaro Köşker Dülger Kromatizm Çok renklilik Mimaride 2Dünya savaşından sonra önem kazanmıştır Kroşe Boru ve parçalarını, geçtikleri yerlere tutturmak için kullanılan araç Kundur Konsol kirişi (Doğu Karadeniz'de) Kurağ Sanatsal değeri olan yapı Kutur Çap Kuvars Doğal billuri silislerin genel adı Küpeşte Korkulukların üzerine, elin kayması için yerleştirilen ve boydan boya devam eden profilli ahşap, maden veya plastik kısım. ------------------------------------------------------------------------------- -L- Labrum Romalılarda banyo teknesi Lahit Eskiden sinlerin üzerine konulan tabut biçimindeki taş Lal Yakut gibi değerli taşlardan sayılan parlak kırmızı renkte, billurlaşmış, saydam bir alüminyum oksidi Lama Demiri Uzun, ensiz, yassı, dikgörtgen kesitli demir Lata Yapıda kullanılan dar, uzun kereste Lateks Bitkilerin, çoğu süt görünüşünde olan öz suyu Lika Boyacılıkta ve yaldızcılıkta astar olarak kullanılan bir çeşit zamk Litoloji Taş bilimi Lületaşı Doğal magnezyum silikatından ibaret, kolayca yontulup işlenebilen beyaz taş
-M- Mabet Tapınak Mabeyn Eski konaklarda, harem ile selamlık arasında yer alan, hem harem hem de selamlık olarak kullanılabilen oda veya daire Maço Taş çekici, balyoz Manivela Bir ucundan bağlı bulunduğu nokta etrafında dönen kol Mapa Ucu halkalı cıvata Maroken Fas'ta işlenen yumuşak bir cins keçi derisi Maun Tespihağacıgillerden, Hindistan ve Honduras'ta yetişen büyük bir orman ağacı ve bunun, parlak kırmızımtrak renkte, sert ve iyi cila tutan kerestesi Güneş ığında koyulaşır ve makbuldür Maymuncuk Her kilidi açmaya yarar, eğri ve sivri bir demirden ibaret alet Mefruşat Döşemelik eşya Meneviş Su yüzünde, maden ve ipekli kumaş gibi şeylerde görülen ince dalgalar Hare Menfez Girecek veya geçecek yer, delik, ağız, açma Menzil Konak yeri Meşe Gürgengillerden, kerestesi dayanıklı bir ağaç Sert olduğundan iyi cila tutar(akmeşe, karameşe, tüylümeşe, mantar meşesi, kızılmeşe) Mıcır Kırmataş Mıskala Maden parlatmaya yarar Mine Maden eşya üzerine kaplanan renkli cam tabakası Minyatür Yazma kitaplarda bulunan, ince bir sanatla işlenen, küçük renkli resimlere verilen ad Moket Doğal veya yapay hammaddeli, duvardan duvara döşenen bir çeşit halı Mozaik Türlü renklerde küçük taş, cam, çömlek parçalarının yan yana getirilmesiyle yapılan duvar, döşeme, tavan kaplaması şeklinde resim ve bezeme işi Mozaik tasvir şeklinde veya geometrik düzende olabilir. ------------------------------------------------------------------------------- -N- Nakkaş Ressam Nervür Kaburga, damar, diş Nihale Sofrada kullanılan tencere altlığı Niş Çoğunun üstü kemerli duvar hücresi Nötr Yansız, tarafsız ------------------------------------------------------------------------------- -O- Odeon Eski Yunanda, içinde konserler verilen, şiirler okunan basamaklı yer Oniks Damarlı akik ------------------------------------------------------------------------------- -Ö- Öntasar Herhangibir tasarının ilk biçimi Avan proje Örek Duvarcı ve dülger eliyle meydana gelmiş yapı Ören Eski yapı veya şehir kalıntısı Harabe. ------------------------------------------------------------------------------- -P- Pafta Üzerine proje çizilen levha Palafit Göl üzerine yapılan ilkel ev Palandız Çeşmenin musluk taşı Palledyen Gotik ve klasik ögelerin karışımına karşı İngiltere ve Fransa'da bir tepki olarak doğmuş bir akımdır Palmet Palmiye dalı, yelpaze şeklinde kabartma desen Paraçol Saçak, cumba gibi çıkmaların altına konan destek Parsel Belli bir amaç için ayrılmış arazi parçası Paska Doğu Karadeniz'de köhne yapı, serander Patyo Bir evde taş döşeli avlu Pergola Dikmeler ve sık kirişleme ile yapılan ve üzerine yeşillik sardırılan gölgelik Perspektif Eşyayı, durağan bir noktaya göre uzaklıklarını ve aralarındaki duruş ayırımlarını canlandıracak şekilde resimleme yolu Pervaz Bir şeyin çevresine veya kenarına uzunluğuna eklenen dar kenarlık Peyke Bazı yerlerde, özellikle eski kahvelerde bulunan sedir Peyzaj Mimarisi Bahçe Mimarlığının diğer adı; bir toprak parçasını bitki, su, taş gibi doğa elemanları ile düzenleme sanatı Pirinç Bakıra çinko karıştırılarak elde edilen bir alaşım Pirometre Fırınlardaki yüksek sıcaklığı ölçer alet Planya Uzunluğu fazla olan yüzeylerin düzeltilmesinde kullanılan uzun rende, düzleme rendesi Platin Rengi gümüşten esmerce, yumuşak, kolay işlenir, oksitlenmez, asitlere karşı dayanıklı, Pt simgesiyle gösterilen maden Polyester Cila işlerinde cam elyafı ile donatılmış olarak mobilya ve çeşitli yapı elemanları yapmakta kullanılan sentetik reçinenin adı Pompadur Fransa'da XV Louis devrinde ortaya çıkan mobilya ve bezeme tarzı Portal Taç kapı Proje Bir yapının gerçekleşmesi için yapılan plan, kesit ve diğer ayrıntıların tümü Puşide Türbelerde sandukaların üzerine örtülen yeşil örtü Pürmüz Lambası Benzin, gazyağı ve ispirto ile çalışan, taşınabilir, ağzından püskürttüğü alev ile lehim yapma gibi işlerde kullanılan aygıt PVC Elektrik kablolarının yalıtımında, suya karşı geçirimsizlik sağlanmasında kullanılan yanmaz bir polimer, vinli reçine Döşeme kaplama gereçleri yapmakta kullanılan PVC'den temiz ve pissu boruları da yapılmaktadır.
-R- Rahle Üzerine kitap koyup, bağdaş kurarak önüne oturulan bir çeşit alçak masa Raspa Demir veya tahtayı kazımak için kullanılan iri dişli çelik eğe, törpü Rasyonalizm 1900'lerde başlayan ve 1928 yılında CIAM toplantısı ile daha da ağırlık kazanan mimarlık akımı Duygu yerine akıl ve mantığın, pozitif bilimlerin ön plana geçtiği bu akıma, fonksiyonellikte denir Rejans Tarzı Fransa'da XIV ve XV Louis üslupları arasında bir geçit üslubu (1715-1723) Restorasyon Aslına sadık kalınarak onarma işi Reze İnce talaş Rondela Cıvata başlarının veya somunların altına yerleştirilen, ortası delik, yuvarlak, yassı, madeni parça, pul Rotond Planı bir daire olan, kubbeli yapı Rögar Kanalizasyonda, yer altındaki temizleme parçalarını kontrol etmek ve çeşitli doğrulardan gelen boruları, başka bir doğruya yöneltmek için yapılan baca, lağım bacası Röleve Bir yapının bütün boyutlarını ölçerek plan, kesit ve görünüşünü yeniden çıkarma, ölçüleme Röper Bir doğrultuyu, bir düzeyi, bir yüksekliği belirlemek veya yeniden bulmak üzere bir duvar, jalon ya da arazi üzerine konulan işaret. ------------------------------------------------------------------------------- -S- Saç Demir levha Sağır Penceresiz, saydamsız Sahanlık Binalarda kapı önünde, merdiven başlarında veya ortasında olan boşluk Saykal Maden parçalarının üzerine vurulan cila Sedef Midye ve istiridye gibi hayvanların, süs eşyası yapmak için kullanılan, beyaz, parlak ve renkser kabuğu Sedefkar Sedef işleyen sanatçı Sinagog Musevi tapınağı Sismoloji Yer hareketlerini ve depremleri inceleyen bilim dalı Sundurma Yağmur veya güneşten korunmak için bir kapı üstüne veya duvar önüne yapılan saçak Sunta Ahşap yonya levhası Süpürgelik Yapılarda, duvarların döşeme ile birleştiği yerlere yerleştirilen ve boydan boya giden 5-8 cm yüksekliğinde ahşap, taş, metal veya plastik şerit. ------------------------------------------------------------------------------- -Ş- Şablon Kesme veya oyma kalıbı Şadırvan Ortasında yüksekçe bir yerden şarıltı ile bol su akan havuz veya çavresi musluklu duvarla çevrilmiş su haznesi Şahide Mezar taşı Şale İsviçre'de kır evlerine verilen ad Şapel Küçük kilise ------------------------------------------------------------------------------- -T- Tahrilli Cam Çeşmibülbül Takçagöz Duvarlarda öteberi koymak için bırakılan, dolap içi gibi girgin yuva, oyuk raf Takke Yarım kule şeklindeki kubbenin üst bölümü; küçük yassı kubbe Tandır Yere çukur kazılarak yapılan bir çeşit fırın Taraça Oturup hava almaya yarayan, düz ve çevresi açık yüksekçe yer, seki Teras Tarz Üslup Taşeron Büyük bir işin bir bölümünü yapmayı, asıl müteahhitten üzerine alan ikinci üstenci Tav İşlenecek bir nesnede bulunması gereken ısı, nem gibi durum Telkari Gümüş veya altın tellerden meydana getirilen motiflerlerle süslü (Telkari bir vazo) Temren Demir parmaklık çubuklarının ucundaki sivri kısım Terrakotta Sarıdan kızıl kahveye kadar değişik renklerde, tuğla ve kiremitten çok daha düzgün, ince dokulu pişmiş toprak Tezhip Yaldız ve boya ile bezeme işi Tezyin Bezeme, süsleme Tırkaz Kapıyı sıkıca kapamak için arkasına enine sürülen demir veya ağaç Tunç Bakır, çinko ve kalay karışımı olup, pirinci andıran sarı bir alaşım Türkuvaz Firuze Firuze rengi Türk mavisi. ------------------------------------------------------------------------------- -U- Ufki Yatay Ustuka Sönmüş kireç ------------------------------------------------------------------------------- -Ü- Üstüpü Kalafat işlerinde kullanılan didilmiş kendir Ütopya Gerçekleşmesi olanaksız tasarı ya da düşünce Üzengi Kirişleri veya bazı çatkı parçalarını taşımak üzere altlarına geçirilen U şeklinde bükülmüş, lama demiri veya yuvarlak demir Üzgeç Çekilip alınır ip merdiven. ------------------------------------------------------------------------------- -V- Varak Yazılmış kağıt- Altın, gümüş, veya başka madenleri döverek meydana getirilen ince yaprak Folyo Vasistas Pencere ve kapı üzerinde bulunan, havanın değiştirilmesine yarar, açılır-kapanır pencere Vidanjör Septik çukurlarının suyunu boşaltan Vihara Hindistan'da Buda manastırı Vitray Pencereleri süslemek için; kesilmiş renkli camları, ince kurşun veya ağaç çubuklarla ya da alçı ile birbirine bağlayarak, yapılan resim Vitrifiye Camlaşmış, camsı; vitrifiye seramik ------------------------------------------------------------------------------- -Y- Yüksük Mobilya'da vida başlarını örtmek için kullanılan yüksük biçiminde maden parça Yüz Yapının cephesi
