21. Felsefe Kongresi'nde toplam 2 oturum ve 104 bildiri ile ilk sırada yer alan `Toplum ve Siyaset Felsefesi başlıklı seksiyonun oturumlarında sunulan bildirilerin çoğunun etik sorunlarla ilgi kurularak tartışıldığı söylenebilir. Öte yandan `İnsan Hakları' `Değer Felsefesi' `Eylem Felsefesi' `Eğitim Felsefesi' `Felsefe ve Çevre' gibi başlıklar altında gerçekleştirilen birçok başka oturumda tartışmaların odak noktası etik sorunlardı. Bu oturumlar da dünyada yaşanmakta olan sorunların ve küreselleşme sürecinin olumsu etki ve sonuçlarının etikle ilgili boyuları üzerinde durularak çözüm önerileri getirildi. Konuşmacıların etik alanı doğruda konu edinen oturumlara katılım oranı ise `Toplum ve Siyaset Felsefesi' oturumlarından biraz daha yüksekti. Dört seksiyonda toplam 108 bildiri sunuldu. Etikle ilgili oturumlar `Etik' (On oturum) Uygulamalı Etik' ` (Altı oturum) `Biyoetik ve Tıp Etiği' (Beş oturum) ve `Meslek Etikleri başlıklı dört seksiyonda gerçekleştirildi. Kurumsal ilişkiler ve teknoloji `Meslek Etikleri' konusu beş yıl önce Boston'da yapılan `XX. Dünya Felsefe Kongresi'nde yeni bir otnrum dizisi olmasıyla önem taşıyor. `Meslek Etikleri' oturumlarında kurumsal ilişkiler pazar ekonomisi araştırmaların gerçekleştirilmesibilişim teknolojisi vb. konularla ilgisi bakımından insanın onuru sorumluluk insan haklan fırsat eşitliği dayanışmamasumiyet gibi kavramlar üzerinde duruldu. Bu gibi konularda kişilerin işlerini sorumluluklarının bilincinde olarak ve etik ilkeleri temel alarak yapmalarının gereğini vurgulayan bildirilerin etik açıdan önem taşıdığı söylenebilir. Çünkü meslek etikleri konusunda asıl üze- rinde durulması ve aydınlatılması gereken sorun şudur: Bir kimse bilim adamı araştırmacı hekim eczacı hukukçu vb. olarak mesleğini yaparken karşılaştığı belirli bir etik sorunu mesleğine ait hazır normların ortak gereklilik kalıplarıyla sınırlanmadan aydınlatabilmelidir. Bu ise ancak insanı sorgulayıcı bir bakışla mümkün olabilir. Kongrede davetli oturumlar ya da yuvarlak masa toplantıları halinde gerçekleştirilen etik oturumları da yer aldı. Bunlardan bazılarının ana konulan ise şunlardı: `Sartre'ın 1960 Ortalarına Ait Yayımlanmamış Etiği' `Doğu'da ve Batı'da Etik' `Estetikte Etik Problemler'. Yeni seçilen FISP Başkanı Peter Kemp'in de konuşmacı olduğu oturumun ana konusu olan Teknoloj ik Koşullar İçinde Yeni Etik' `Eczacılık Endüstrisinde Etik Karşı Çıkışlar'. `Güney'den Etik Problemler' `EkoEtik' `Çin'de Evrensel Etik ` 'Filistin'den Sari Nusseibeh ile İsrail'den Anat Biletzki ve Marcela Dascal'ı bir arava getiren ve intihar saldırıları gibi konuları kapsamına alan omrumu konu başlıgı olan `Olağanüstü hallerde Etik'. 'Etik' oturumlarında etigin çeşitli ilke deger ve kavramları genel teorik bir çerçevede ya da yaşanan etik probIemler olarak tartışıldı. Bu otummlarda Aristoteles David Hume Kant Schopenhauer NietzscheHeidegger Levinııs Habermas Kuçurııdi gibi filozoların etik görüşlerine yer verildi. Etik ilke ve kavramlann dünyada yaşanan sorunlarla ve yaşamdaki uygulamaıarla ilgi içinde ele alındıgı °Uygulamah Etik" oturumlarında ise küreselleşme küresel güç terör açlık AIDS çocuk düşürme organ nakli organ satışı ötenazi gibi etik boyutları tartışılan ve Coğu güncellik taşıyan konulann yanı sıra Ozerkligin Gelişiminde Sosyal Boyutlar' `Paradoksal Bir İdeal Olarak Eşitlik' `Kant?ın Moral Felsefesinde `Kendini Yönetme' (self governance) ile `Mutlak Iç Değer' Arasındaki Gerilim' `Dünya Problemleri Karşısında Dayanışma' `Etik Ortam' `vb. gibi çeşitliliği çok geniş olan konular yer aldı. `Biyo-Etik ve Tıp Etiği'oturumlarında gen araştırmalarının ve genetik teknolojinin günümüzdeki boyutlarının etik yönleri gibi konular ele alındı. Bu oturumlardaötenazi organ nakli insan klonlama insan embriyosu tüp bebek gibi soru ve sorunlara yer verildi; bu sorunların insan onuruna saygı ve insanı araç olarak kullanmama gibi etik ilkelerle ilgisi tartışıldı. Türkiye'de Felsefe' başlıklı sempozyumda sunulan iki ayrı bildiride (Myrto Dragon Monachou ve Harun Tepe)Kuçuradi'nin makale ve yapıtlarıyla felsefenin etik alanına ve değer felsefesi alanına getirmiş olduğu yenilik ve katkılarla insan haklan ve felsefe eğitimi alanındaki özgün çalışmalarına kapsamlı olarak yer verildi. Etik bir değer olarak güven ` Kongredeki etik oturumlarda Kuçuradi'nin hocalık yapmış olduğu felsefecilerin onun etik görüşünü irdeleyen ya da bu görüşü temel alarak çeşitli etik problemleri sorgulayan ve yeni çözüm veya kavramlar öneren bildirileri de yer aldı. Örneğin Etik Bir Değer olarak `Güven" ( İsmail Demirdöven) başlıklı bildiride Kuçuradi'nin etik bir değer olarak `güven' tanımı: ("Etik kişi değerlerini bilen bir kişinin ilişkide olduğu diğer kişinin birçok eylemini doğru değerlendirmesi sonucu o kişinin değersiz bir eylemde bulunmamasından edindiği bilgiye dayanan onun değersiz bir eylemde bulunamayacağından emin olmasının yaşattığı yaşanhdıı:") üzerinde irdeleyici bir biçimde duruldu. Bildiride bir `kuruma' duyulan `güven'in temelinde yatan ana belirleyicinin kişilere duyulan `güven' olduğu vurgulandı. Çağdaş etikler tartışıldı `Çağdaş Etiğin Epistemolojik İkilemleri Üzerine' (Harun Tepe) başlıklı bildiride ise etiğin işini normlarla ugraşmakla sınırlayan çeşitli çağdaş etiklerin 1-normatiflikle 2-objektiflikle ve 3- temellendirmeyle ilgili olarak üç ayrı başlık altında tartıştıkları ikilemli soruların bilgisel temelli bir değerlendirmesi yapıldı ve de bunların aslında yanlış sorulan sorular olduğu ve çıkmazlarının ne olduğu gösterildi. Konuşmada bu grup altında yer alan meta etiklerin yaşamda karşılaşılan etik sorunlara çözüm getirmede yetersiz kaldıkları vurgulandı. Yeni bir kavram olarak sunulan Etik Ortam (Hülya Yetişken) başlıklı bildiride ise etik ortamla ilgili ?etik kendiliğindenlik ? ?etik disiplin? gibi yeni kavramlara yer verildi . Bildiride üç kavramın içerik ve kapsamlarının neler olduğu - Kant'ın ve Kuçuradi'nin etiklerinde yer alan ilgili bazı kavramlarla olan ortak ve farklı yanları da gösterilerek- belirlendi. `Etik ortam' yaratmanın ve bunun onsuz olunmaz koşulu olan `etik kendiliğindenlik'le eylemde bulunmanın; yaşamda karşılaşılan sorunları insanın değerini yaşatacak tarzda çözebilmedeki yerinin ve öneminin vurgulandığı bildiride konuya hekimlik mesleginden ve organ nakli uygulamalarından örnekler verildi. Bu yazının sınırlan içinde biraz yüzeysel de kalsa kısa bazı kesitler sunmaya çalıştıgını etik oturumlarla ilgili olarak uluslararası düzeyde ortaya çıkan tablonun şunu gösterdiği söylenebilir: Bu kongre ile dünyada ve yaşamın çeşitli alanlarında söz konusu olan sorunları aydınlatma ve bunlara çözümler getirme konusunda felsefi etigin önemi ve rolü ön plana çıktı. Kaynak:Felsefe Eki- Cumhuriyet-26 Eylül 2003
