Güdü: Organizmayı etkileyerek harekete hazır hale getiren iç ve dış uyarıcılardır. Güdülenme: Organizmanın bir güdünün etkisiyle harekete hazır hale geçerek davranışta bulunma sürecidir. Örnek: Güdülenmiş Davranışın Özellikleri: 1) Güdülenmiş Davranış Seçicidir: Aç bir insanın önüne su ve yemek konursa yemek yer. 2) Güdülenmiş Davranış Etkindir: Organizma güdüsünü tatmin edene kadar çaba gösterir. 3) Güdülenmiş Davranış Yorucudur: Organizma güdüsünü tatmin ederken çabalar, yorulur. Organizmayı harekete hazır hale getiren 3 tür güdü vardır: 1) Fizyolojik güdüler 2) sosyal güdüler 3) İçgüdüler 1) Fizyolojik güdüler: Organizmanın varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan güdülerdir. Örnek: Açlık, susuzluk, annelik, cinsellik, dinlenme, uyku, boşaltım Özellikleri: Tüm canlılarda bulundukları için evrenseldir. Diğer güdülerin temelini oluşturdukları için birincildir. Kalıtım yoluyla kazanılır. Sosyal güdülerin kaynağıdır. İnsanlarda ve hayvanlarda ortak olarak bulunur. Yaşamak için zorunludur. 2) Sosyal güdüler: Organizmanın toplum içerisinde yaşaması sonucunda oluşan güdülerdir. Örnek: Sevme, sevilme, beğenilme, başarı, hırs, kendini gerçekleştirme vs. Özellikleri: 3) Kaynağı çevredir, toplumdur. 4) Bireyden bireye, toplumdan topluma değişir. 5) İleriki yaşlarda daha çok etkindir. 6) Fizyolojik güdülerden daha karmaşıktır. NOT: 7) Fizyolojik güdüler evrenseldir, Sosyal güdüler ise özneldir. Bireyden bireye, toplumdan topluma değişir. Fizyolojik güdüler doğuştandır(kalıtım), Sosyal güdüler ise öğrenme sonucu kazanılır. 9) Duruma göre biri diğerinden üstün olabilir. 3) İçgüdüler: Doğuştan kazanılan, niçin yapıldığı bilinmeyen, bir türün bütün bireylerinde aynı şekilde görülen, kalıtım yoluyla bireyden bireye aktarılan, evrimleşmemiş davranışlardır. Örnek: Arının bal yapması, Örümceğin ağ örmesi vs. Özellikleri: Doğuştandır, yani öğrenilmemiştir. ( Arının bal yapması ) Otomatiktir. ( Arı, kovanın bal ile taştığına aldırmadan bal yapar.) Türe özgüdür. ( Arı bal yapar, Örümcek ağ yapar, Köpek havlar, Kuş uçar vs.) Evrimleşmemiştir. ( Bin yıl önceki örümceklerde ağ yapıyordu. ) Hayvanlarda görülür. NOT: Fizyolojik güdüler evrenseldir, İçgüdüler ise türe özgüdür. Fizyolojik güdüler ve İçgüdüler doğuştandır. Fizyolojik güdüler otomatik değildir, İçgüdüler ise otomatiktir. ALIŞKANLIK Çok iyi öğrenilmiş, tekrar edile edile düşünmeden yapılır hale gelmiş davranışlardır. Örneğin: Sigara, içki gibi. Özellikleri: Alışkanlık ile İçgüdü aynı şey değildir. Alışkanlığın temelinde öğrenme vardır, İçgüdü ise doğuştandır. REFLEKS Organizmanın bir uyarıcıya karşı verdiği ani ve istem dışı tepkidir. Örneğin: Öksürmek, gıdıklanmak, esnemek, gözbebeğin küçülmesi vs. Refleksler geliştirilebilir NOT: Refleksler geliştirilebilir. ( Karateciler, Tenisçiler, Kaleciler ) Refleksler ortadan kaldırılamaz, bir süre geciktirilebilir. (Öksürüğümüzü bir süre tutabiliriz; ama gıcık fazla olursa tutamayız.) Refleksler organizmayı tehlikelere karşı korur. (Gözbebeğin ışığa karşı büyüyüp küçülmesi.) REFLEKS İÇGÜDÜ Evrenseldir Evrenseldir Otomatiktir Otomatiktir Doğuştandır Alıntı
