Arkeoloji İlk Ateşi Bir Milyon Yıl Önce Kullandılar

Güney Afrika’daki bir mağarada bulunan yanmış kemikler ve bitki külleri, modern insanın atalarının ateşi bir milyon yıl önce kullanmaya başlamış olabileceğine işaret etti.




Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde dün yayımlanan araştırmaya göre, modern insanın atalarından Homo erectus’un bir milyon yıl önce ateşi yemek yapmak için kullanmaya başlamış olabileceği belirtildi.

Bilim insanları, elde edilen bulguların, insan benzeri canlılarda ateşin ilk kez kullanılmaya başlandığını gösteren deliller olduğuna dikkat çekti.

Araştırmacılar, ilk insanların ateşi kullanmayı öğrenmeleri sayesinde, acımasız iklim koşullarında hayatta kalmayı başardıklarını, daha da önemlisi gıdaları pişirerek, sakladıkları besin değerinden faydalanma şansını yakaladıklarını belirtti.

İLK ATEŞİ KİM YAKTI?




Wonderwerk Mağarası.

Bilim insanları, yeni bulgulara rağmen ilk ateşin ne zaman yakıldığına karar vermek konusunda henüz erken olduğunu belirtti. Kabul edilen görüş, ateşi ilk olarak hem Homo sapiens, hem de Neandertalların 400 bin yıl önce kullanmaya başladığı. Ancak ateşin çok eski zamanlarda kullanıldığını savunanlar da mevcut.

Boston Üniversitesi’nden arkeolog Francesco Berna ve ekibi, ateşin sanılandan daha eski tarihlerde kullanıldığına dair izler olup olmadığını araştırdı. Güney Afrika’nın Northern Cape bölgesindeki Wonderwerk Mağarası’nda incelemer yapan Berna ve ekibi, yanmış dal ve çim külleriyle, yakılmış kemikler buldu.

Berna, buldukları kemiklerin yakılarak mı renk değiştirdiğini tespit etmek için kemikleri mikroskop altında kızılötesi ışınlara tuttu ve mineral yapısını inceledi. Kemikler, yapılarına güç veren hidroksilapatit minerali içeriyor. Hidroksilapatit, kemik fosilleşirken küçük parçalar halinde yoğunlaşıyor. Ancak kemik ısıya maruz kalırsa, küçük yapılar şekil değiştiriyor ve genleşiyor.

Kemiğin yapısındaki hidroksilapatitin fosil halinden uzaklaştığını gören Berna, kemiğin 65 santigrat derece ısıtılmış olduğunu tespit etti. Sonuçlar Berna ve ekibini şaşkına çevirdi. Bilim insanı, “İlk önce kendimi, ardından meslektaşlarımı ikna etmem gerekti” dedi.


ATEŞİ İLK İNSANLAR YAKTI
Berna ve ekibi, yakılmış kemikleri mağaranın 30 metre değinliğinde buldu. Kemiklerin bu kadar derinde bulunması, doğal bir yangında değil ancak mağaranın içinde ısınmak, hatta yemek yapmak isteyen ilk insanlar tarafından yakıldığı düşüncesini güçlendirdi.

Ateşi, modern insanın atalarından hangisinin yaktığı kesin olarak bilinmiyor. Ancak en uzun süre hayatta kalmayı başaran Homo eractus’un adı öne çıkıyor. Berna, mağaranın içinde ateşin 1.7 milyon yıl önce kullanıldığını öne süren yanmış parçalar bulunduğunu, ancak bu tarihin doğrulanması gerektiğini ifade etti.




YANILGI OLABİLİR
Harvard Üniversitesi’nde antropoloji uzmanı olan Richard Wrangham, yanmış kemiklerin yemek yapılması için kullanılmamış olabileceği uyarısında bulundu. Wrangham, ilk insanların çiğ eti yedikten sonra kemiği ateşe atmış olabileceklerini belirtti.

Mağarada ilk insanların genelde etrafında toplanmak için kullandıkları taşlarla çevrilmiş bir merkezin olmaması da bu görüşü güçlendirdi.


Bulgular, yemek pişirmek için olmasa da, ilk insanların ateşi sanılandan çok daha önce, en az 600 bin yıl önce kullanmış olabiliceğini gösterdi. Utah Üniversitesi’nden biyolog Chris Organ, “Ateşi ilk bizim yaktığımızı düşünürdük. Ancak yeni bulgular evrim sürecini yeniden değerlendirmemizde önemli rol oynayacak” dedi.

ATEŞİN KEŞFİ EVRİMİ HIZLANDIRDI
Harvard Üniversitesi’nden Richard Wrangham, “Ateşin, insanların evriminde çok büyük değişimlere olanak sağladığına dair çok sayıda delil bulunuyor” dedi.

Antropoloji uzmanı Wrangham, ateş sayesinde ilk insanların avlanmakla daha az vakit geçirdiğini, dişlerin küçüldüğünü ve yemeği çiğnemekle çok daha az vakit harcandığını belirtti. Ateş ayrıca, doğumlar arasındaki zamanı azaltarak, insan nüfusunun artmasında önemli bir rol oynadı. En önemli etkisi ise gıdalardan daha yüksek besin değeri alan insan beyninin gelişimi oldu.


ntv