Overclock Nedir ve Nasıl Yapılır? (Intel kullanıcıları için) Overclock pek çoğumuzun bildiği anlamıyla var olan parçayı varsayılan hızının üzerine çıkmaya ve bu hızda çalışmaya zorlama olayının bütünüdür. Türkçe’si “hızaşırtmadır” Öncelikle bu rehberi çok özet ve dataya inmeden ortalama bir pc kullanıcısına yönelik olarak hazırlıyorum. Gerçekten de bu işlerle hiç uğraşmayan ve bu konuda bilgisi olmayanların kalkışmaması gereken bir mevzu. Öncelikle Intel platformları üzerine bir çalışma olacağını söylemek isterim. Zira buralarda bir yerde halihazırda bir AMD overclock rehberi de vardı. Onu da elden geçirip sabitleyeceğim. Her ne kadar ortalama bir kullanıcıya yönelik olacak dediysem de birkaç püf noktasını belirtmemde yarar var. Bu işe kalkışmak için nispeten kaliteli bileşenler gerekli. Kaliteli psu, kaliteli ram ve kaliteli anakart yanında şanslı bir cpu Intel işlemcilerde içsel saat hızı yani (internal clock) denen amiyane tabirle işlemcinin hızı; işlemci çarpanı ve dışsal saat denen (external clock) un çarpılmasıyla elde edilir. Burada fsb işlemcinin veriyolu hızını belirtir ve son dönem işlemcilerde (p4 ve celeron) dışsal satın 4 le çarpılması formülü ile bulunur. (100*4=400mhz 133*4=533 vs..) Bunun mantıksal açıklaması çok uzun olmakla beraber detaya girmek bizi konudan saptıracaktır. Örnek 1: P4 2.0 ghz işlemci: External clock 100Mhz (fsb 400) İşte bu durumda çarpan önemli rol oynuyor ve bizi 2000mhze ulaştırıyor. Yani çarpan 20. 20*100=2000mhz. Sayıları açıklayıcı bir konuma getirdiğim düşüncesindeyim. Bunların mantıkları ve çalışma prensibi önemli de olsa şu aşamada bizi ilgilendirmiyor. Overclock edeceğimiz işlemcimizin öncelikle external clock’u bizi ilgilendiriyor. Ben örnek olarak 200mhz external clock ile 13 çarpanına sahip 2600mhz C serisi bir P4’ü ele alıyorum (ki bu benim işlemcim.) Ram olarak da 2.5,3,3,6 zamanlamasına sahip 400mhz DDR ram. Öncelikle işimizin tamamı Bios’ta. Bios’a geçiyoruz. Hızaşırtmaya başlamadan önce herhangi bir otomatik overclock (oc) seçeneği açıksa kapatın. (PAT veya MAT gibi) Bizi ilgilendiren frekans ayarlarımız genelde tüm bioslarda aynı isimle anılmaktadır. “Frequency and voltage control” ya da buna benzer bir isim olacaktır. Bu menü altında “external clock” veya adjust cpu bus clock gibi bir ibare olacak. Zatgen karşısındaki sayı bize aradığımzın “o” olduğunu söyleyecektir. (100,133,200,266) İşte bu bizim OC anahtarımız. Hızımızı bunun sayesinde artıracağız ama bir püf nokta bulunmakta. 400mhzlik DDR ramlerimiz bize çok fazla hareket kabiliyeti sağlamayacak. Çünkü bu frekans ayarında yaptığımız her 10mhzlik artış 20mhz olarak ramlere yansıyacak. Örnek2: External clock: 200210 = 210*13= 2730mhz Ramlerimiz ise 420mhz olacak. 420mhzi stabil olarak kullanabiliriz. Ancak işlemcimizdeki 130mhzlik oynama bize hiçbirşey kazandırmıyor. Sınırlara bakmalıyız. Bunun için yine aynı menüdeki “DRAM frequencies” ayarını AUTO yerine 333 olarak ayarlayacağız. Yani 400mhzlik ramlerimizi 333mhzlik ramler gibi çalıştıracağız. Böylece ramlerimize bir hayat öpücüğü vermiş olacağız. Bu noktada şöyle bir soru akla geliyor haklı olarak. Ya işlemcimiz 800fsb iken (200*4) ramlerimiz 333mhzlik ise. Bu noktada şansımız var ise ramlerimizi 400mhze kadar overclock edebiliriz. Hatta 266mhz olarak tanıtıp 400e çıkartabiliriz ama elimizde kaliteli ramler olmalı. Akla gelebilecek 2. olay ise şu. 533fsb ise (133*4) ve ramlerimiz 400mhz ise bu bize ekstra bir potansiyel sağlamaz mı. Maalesef bu noktada da cpu’nun azizliği söz konusu. Zaten 533fsb ye sahip işlemcide siz ramlerinizi 400mhz olarak değil 333mhz olarak kullanıyor olacaksınız ve bu sefer de sizi kısıtlayan işlemcinin potansiyeli olacak. Örnek verelim. Örnek3: P4 2660mhz 20*133(e.c) ramler ise otomatik olarak 400’den 333’e düşürülmüş. Ama buna baktığınızda 400mhz seçeneği yok çünkü desteklemiyor. Overclock ile 133mhzin 166mhz yapılması bile çok zor. Nedeni ise çarpanın yüksek olması ve 166mhz de işlemci hızının 3320mhze fırlaması. Bu işlemcinin bu kadar overclok potansiyeli olabileceği şüpheli. Gördüğümüz gibi 400mhzlik ramleri tam performans kullanamıyoruz. Hayat öpücüğünde kalmıştık. Ramlerimizi 333mhz olarak tanıtarak kendimize 400-333=67mhz DDR yani 34mhzlik external clock artışı şansı daha sağladık. Şu halde hızımız 234*13 3042mhz oldu ki hiç fena değil. Çünkü daha başlamadık bile. (3000mhzlik bir işlemci bu durumda 3510mhz oluyor ki gerçekten süper) İşlemcimiz şanslıysa dedik ya bu aslında sizin şansınız. C serisi ve ısınma problemine karşın prescottların şansı yüksek bu noktadan sonra. Ram frekansını daha düşük de tanıtabiliriz fakat bu sefer 400mhzlik ramlerin performansına erişemeyebiliriz. Çok şanslıysak bu durumda 2600mhzi 3400ün üzerine taşıyabiliriz ancak bu sefer ramler üzerinde ince ayar yapma imkanımızı da yitirebiliriz. Stabil kullanamayabiliriz. Bu yüzden şu durumda ram zamanlamaları ile oynayarak ram frekansımızı yukarı çekme şansını yakalayabiliriz. Bu menü bios menüsünde “Advanced Chipset Features” ya da bir benzeri menü altında. buradan “DRAM Timing Setting” altından zamanlamaları varsayılan değerlerin bir büyüğüne alın. Şanslıysanız bu adımda 40-50mhzlik bir DDR ram overclok imkanı kazandınız. Yani bu 20-25 mhz external clock artırımı demek. Kaliteli ramler ve gerçekten işlemcinizin üretim kalitesi ile doğru orantılı olarak 2600mhzlik işlemcimizi 3370 mhz yaptık. Bu adımda 3000mhz lik işlemcimiz ise 3890mhz oldu ki bu hız biraz imkansız ancak gerçekten çok şanslıysanız günlük olmasa da skor almak için kullanılabilir. Kaliteli ram, kaliteli anakart fakat 3000ghzi ancak geçiyorum sorusu ise sık duyulabilecek bir soru. Bu noktada devreye voltaj girebilir. Hiç tavsiye etmediğim bu yöntem potansiyeli artırırken hem ısınma problemini tavana vurduracak hem de yanma risklerini artıracaktır. Ancak genel istek gelirse bu konuyu da uzun uzun açabilirim. Burada anlattıklarımdan farklı noktalarda takılmış olabilirsiniz ancak elinizde nasıl bir sıralama olması gerektiğine ilişkin bir rehber var artık. Önemli olan zaten doğru sıralama ile sınırı bulmak. Öncelikle external clock artırımı ile ramlerinize hiç dokunmadan sınırları görmek isteyebilirsiniz. Bunlar risksiz işlemlerdir. Çok çok masaüstündeyken veya oyun oynarken pc restart atar ve yeniden başlamaz. Yapmanız gereken hemen biosa girip varsayılan değerlere dönmek bu işe yaramazsa bios pilini çıkarıp yerine takmak. Soğukkanlı ve windows’un “sistem çok ciddi bir hatadan kurtarıldı” mesajlarına hazırlıklı olmak. Ancak intel işlemci üzerinde yaptığınız frekans artırımları yanma ile değil restart ile sonuçlanıyor. Yeter ki düzgün takılmış ve çalışan bir fanınız olsun. Çok basit olan şey sıralamayı tutturabilmek ve sınırları iyi test edebilmek. Bu arada ısıların 50 dereceyi çok geçmesine de izin vermeyin. 70lere kadar yolu da olsa bu işlemcinin ömrüne tecavüz etmek demek. Overclock olayı kadar sonrası da önemli. Ulaştığınız sınır günlük kullanım için uygun olmayabilir. Overclock esnasında inanılmaz rakamlara ulaşıp yarım saat sonra kilitlenmeler ve restartlarla karşılaşabilirsiniz. Burada önemli olan nokta işlemcinizin üretim kalitesi. Bildiğimiz gibi aynı model işlemciler farklı yer ve farklı zamanlarda farklı bantlarda üretildiği için bu konuda şanslı olmak çok önemli. Ben 2.6ghz işlemcim ile 3400mhz e rahat çıkabiliyorum 1-2 skor aldıktan sonra ısınma problemim olmamasına rağmen kilitlenmeler yaşıyorum. Saatlerce uğraşmamın ve birkaç sistem çökmesinden sonra stabil günlük kullanım frekansını 3224 mhz olarak buldum. Anlatmak istediğim bu zor ve uğraş gerektiren bir iş. Amacınız sadece skor almaksa işiniz biraz daha kolay ama “ben overclock ile genel performansımı artırmak istiyorum” diyorsanız iyi bir soğutma ve kaliteli bileşenlerin yanında bolca boş zaman gerek. Çünkü bu öyle bir şey ki 10mhz fazlası için saatlerce pc yi açık bırakıp test ediyorsunuz. Mecbur değilsiniz ama işte insanoğlu. “Hep daha fazlasını istiyor.” Sisteminizde doğabilecek hasarlardan sorumlu olmadığımı da bildiririm. Aman dikkat edin.
