Kıbrıs Türk Edebiyatı

'Türkçe-Edebiyat' forumunda Uygu tarafından 24 Eyl 2012 tarihinde açılan konu

  1. Uygu

    Uygu New Member

    * Kıbrıs'ın 1571'de Osmanlı topraklarına katılmasından sonra burada oluşan edebiyat bugün, Kıbrıs Türk edebiyatı olarak anılmaktadır.

    * Adada, ilk örneklerinden söz edilebilecek efsane, destan, masal, mani, atasözü türü... sözlü ürünler buraya Anadolu kültüründen geçmiştir.

    * Türkiye Türkçesi'nin konuşulduğu bu topraklarda hem divan hem halk edebiyatı ürünlerinin benzeşmesi doğaldır. Ancak, bazı etkiler almış olması da doğaldır. 1878-1923 yıllarında adayı İngilizler işgal etmiş, soydaşlamıza çeşitli yönlerden baskılar uygulamışlardır. Türkleri, azınlık ilan etmişlerdir.

    * Bundan sonra yenileşme hareketleriyle hız kazanacak olan edebiyatta bir yavaşlama görülür. Mehmet Emin Efendi tarafından 1889'da Saadet adlı ilk özel Türkçe gazete yayımlanır. Bir Gece Sohbeti ise, ilk roman örneğidir.

    * Gülmece nitelikli öykü ve gazetecilik alanında Ahmet Tevfik Efendi, tiyatro alanında Namus İntikamı yakut Dilenci adlı dramın yazan L. Şişmanyan dönemin önemli isimleridir.

    * Yazılı edebiyatın yanı sıra halk edebiyatı da varlığını sürdürmektedir.

    * Lozan Antlaşması (1923) 'ndan sonra adanın tümüyle İngilizler'in eline geçmesiyle Türklere çeşitli baskılar uygulanır. Bu baskılara rağmen edebiyat durdurulamaz.

    * 1943'te İsmail Hikmet Ertaylan, ilk Kıbrıs Türk Alfabesi'ni hazırlar.

    * Çığ, İlk Demet gibi antolojiler, Çardak gibi dergiler, Söz, Masum Millet, Halkın Sesi gibi gazeteler yayımlanır.

    * Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan yirmi yıl sonra (1943)İngiliz baskıları azalır. Birçok şair ve yazar yetişir. Düzyazıda ulusal konular dışında yeni konu alanlarına açılım başlar.

    * 1964'ten sonra Türkiye'nin Erenköy olaylarına müdahale etmesiyle soydaşlarımız bir rahatlama ve iyimserlik içine girmiştir.

    * 1974'te kanlı darbeye karşı Türkiye'nin gerçekleştirdiği "Barış Harekâtı", adada 1983'te kurulan KKTC'nin sınırlarını belirleyen bir bölünmeye yol açar. Harekâtın etkileri ve sonrasında yaşanan sevinç edebiyata yansır.





    Kıbrıs Yazılı Türk Edebiyatı

    Osmanlı Dönemi

    Müftü Hilmi Efendi
    Kıbrıslı Aşık Kenzi
    Müftü Mehmed Raci, Şem'i
    Mehmed Derviş Efendi, Hacı Hasan Tahsin Bey

    Geçici Dönem

    Mehmed Nazım
    Osman Cemal Efendi
    Mehmet Ali Akıncı, Lokman Hekim
    Ahmed Tevfik Efendi
    Hasan Nesib
    Kaytaz-zade Mehmed Nazım
    Ulviye Midhat(Tecelli)
    Nazım Ali İleri

    Hareketlenme Dönemi

    Ahmed Esad
    Celaleddin Yermen, Hikmet Taşkent
    Cem Sual
    Hikmet Afif Mapolar
    Reşad Kazım(Işınay)
    İsmail Hikmet Yeşilada
    İsmail Alptekin Karagözlü
    Nazif Süleyman Ebeoğlu
    Semih Sait Umar
    Ahmet Muzaffer Gürkan
    Rauf R. Denktaş
    Kemal Müderrisoğlu
    Pembe(Yusuf) Marmara
    Nevzat Yalçın
    Engin Gönül
    Necla Salih Suphi
    Cevdet (Hüseyin) Çağdaş
    Urkiye Mine Balman

    Ulusal Direniş Dönemi

    Osman Türkay
    Oğuz Kusetoğlu
    Samet Mart
    Argun E. Korkut
    Selma(Yusuf) Saygın
    Ali Sedat Törel
    Salahi Ramadan Sonyel
    Mustafa İzzet Adiloğlu
    Kutlu Adalı
    Fuat Veziroğlu
    Numan Ali Levent
    Bener Hakkı Hakeri
    Taner Fikret Baybars
    Neriman Cahit
    Mehmet Kansu
    Üner Ulutuğ
    Fikret Demirağ
    İlter Veziroğlu
    Oktay Öksüzoğlu
    Kamil Özay
    Orbay (Mehmet) Deliceırmak
    Süleyman Uluçamgil
    Yılmaz Hakkı Hakeri
    İlkay Adalı
    Mehmet Levent
    Erdoğan Saracoğlu
    Mehmet (Şemsi) Akanyeti
    Şener Levent

    Yeni Arayışlar

    Mehmet (Tahir) Doluner
    Harid Fedai
    Mahmut İslamoğlu
    Meral Kaşif
    Kenan (Salih) İnatçı
    İsmail Bozkurt
    Ali Nesim
    Mustafa Gökçeoğlu
    M.İ. Yalçın
    Osman Güvenir
    Bekir Kara
    Özben Aksoy
    Sevilay Sadıkoğlu
    Feriha Altıok
    Özgen (Nazım, Selenge) Serak
    Ayşe Tural
    Zeki Ali
    Cumhur Deliceırmak
    Nilgün Güzey (Kozal)
    Hakkı Yücel
    Ahmet Okan
    Filiz (Sıtkı) Naldöven
    Barış Burcu
    Raşit Pertev
    Mehmet Yaşın
    Neşe Yaşın
    Bülent Fevzioğlu
    Nice Denizoğlu
    İbrahim Çangar
    Tamer Öncül
    Ümit İnatçı
    Ayşen Dağlı
    Tayfun Yücer
    Mustafa Çelik
    Faize Özdemirciler

    *

    Alıntı
     

Bu Sayfayı Paylaş