Ses Uyumları - Küçük Ünlü Uyumu

'Türkçe-Edebiyat' forumunda sha. tarafından 10 Eki 2009 tarihinde açılan konu

Konu etiketleri:
  1. sha.

    sha. ..daha çirkin, daha huysuz

    [​IMG]

    Küçük Ünlü Uyumu ya da Düzlük-Yuvarlaklık kuralı, Türkçe kelimelerin ayırt edilmesinde kullanılan ses uyumlarından biridir.

    Kural:
    Küçük ünlü uyumu kuralı iki yönlüdür:

    1. Türkçe'de bir sözcüğün ilk hecesinde düz ünlü ( a, e, ı, i ) varsa son*raki hecelerde de düz ünlü bulunur: anlaşmak, yanaşmak, ısırmak, bilek, çilek.

    2. Türkçe'de bir sözcüğün ilk hecesinde yuvarlak ünlü ( o, ö, u, ü ) varsa bunu izleyen ilk hecede dar yuvarlak ( u, ü ) veya geniş düz ( a, e ) ünlü bulunur: boyunduruk, yorgunluk, özlemek, güreşmek, sürmek.

    İstisnalar:
    * Küçük ünlü uyumuna aykırı birtakım Türkçe sözcükler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavur-, kavuş-, savur-, yağmur gibi.

    * Küçük ünlü uyumu, alıntı sözcüklerde aranmaz: aktör, alkol, bandrol, daktilo, doktor, ,motor,kabul, kitap, konsolos, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur gibi.

    * Küçük ünlü uyumuna aykırı sözcüklere getirilen ekler, sözcüğün son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk gibi.

    * -ki aitlik eki yalnızca birkaç örnekte küçük ünlü uyumuna uyar: bugünkü, dünkü, öbürkü gibi.
     

Bu Sayfayı Paylaş