Sosyoloji Test Soruları

1. “Toplumsal olaylar bir eşya gibi ele alınmalıdır”
İfadesiyle kastedilen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ortaya çıkışları bakımından toplumsal olaylarla fiziksel olaylar arasında fark yoktur.
B) Toplumsal olaylarla fiziksel olaylar, sonuçları itibariyle aynıdır.
C) Toplumsal olayların gözlemiyle fiziksel olayların gözlemi aynıdır.
D) Toplumsal olayların fiziksel nedenlere bağlı olduğu unutulmamalıdır.
E) Toplumsal olayların gözlenmesinde, önyargılardan arınık olunmalıdır.

(1974)



2. “Sosyolojinin konusu toplumdur. Sosyoloji, konusu içine giren her şeyi toplumu tümüyle ilişkileri içinde, yani öteki toplu öğeleri de dikkate alarak inceler.”
Aşağıdakilerden hangisi, bu sosyoloji anlayışına ters düşmektedir?

A) Toplumsal kurumlardan birindeki değişim zamanla, öteki toplumsal kurumları etkiler
B) Maddi ve manevi toplumsal öğelerinden bağımsız olarak incelenir
C) Toplumsal olarak nitelendirilen her şey sosyolojinin inceleme alanına girer
D) Sosyoloji, tarih, psikoloji ve ekonomi bilimleriyle ilişkili olmak zorundadır
E) Toplumsal gerçeği tümüyle laboratuvarda bir araya getirip incelemek zordur.

(1982/ÖYS)



3. “Genç bir bilim olan sosyolojinin konusu toplumun bütünüdür. Diğer sosyal bilimler toplumun çeşitli öğelerini ayrı ayrı incelerken, sosyoloji toplumun çeşitli öğeleri arasındaki ilişkileri bulmaya çalışır ."
Bu paragrafta, aşağıdakilerden hangisi vurgulamaktadır?

A) Toplum için en yararlı sosyal bilimin sosyoloji olduğu
B) Sosyolojinin, sosyal bilimler dışındaki bilimlerde de yararlanması gerektiği
C) Sosyolojinin diğer sosyal bilimlerden farkı
D) Sosyal bilimlerin tek bir bilim dalı olarak birleştirilmesi gereği
E) Sosyolojinin bağımsız bir bilim dalı haline ne zaman geldiği

(1983/ÖYS)



4. “XIX. yüzyılın Avrupalı tarihçileri için din uğruna yapılmış Otuz Yıl Savaşlarını anlamak oldukça zordur. Çünkü bu tarihçiler, yalnızca vatan uğruna savaşmayı doğru ve övgüye değer bulan bir anlayışla yetiştirilmişlerdir.”
Bu parçada sözü edilen tarihçilerin eksiklikleri nereden kaynaklanmaktadır?

A) Tarihsel belgelere gerekenden daha az önem vermelerinden
B) Geçmişi, çağlarının değer yargılarıyla yorumlamalarından
C) Yalnızca kendi uluslarını ilgilendiren olayları incelemelerinden
D) Olaylara ilişkin koşullarda, maddi olanlara ağırlık vermelerinden
E) Yalnızca kendi çağlarının olaylarını incelemelerinden

(1983/ÖYS)



5. Aşağıdakilerden hangisi, toplumsal olayların bir özelliği değildir?

A) Toplumdan topluma değişiklik gösterme
B) Zamandan zamana değişiklik gösterme
C) İleri bir uygarlığın ürünü olarak ortaya çıkma
D) Toplu halde yaşayan insanlar arasında ortaya çıkma
E) Kişinin davranışlarını kontrol edici etkilerde bulunma

(1984/ÖYS)



6. Aşağıdakilerden hangisi, sosyolojinin doğrudan doğruya ilgilendiği bir konu değildir?

A) Toplumsal değerler ve bu değerlerin önemi
B) Toplumsal gruplarda grup içi ve gruplar arası ilişkiler
C) Kişinin grup içindeki yeri (statüsü, mevkisi) ve rolü
D) Toplumsal değişmeyi hızlandıran etmenler (faktörler)
E) Kişinin geçmiş yaşantılarının onun davranışları üzerindeki etkileri

(1984/ÖYS)



7. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal davranış
kurallarının bir özelliği olamaz?

A) Bireylerin ilişkilerini düzenlenmesi
B) Bireylerin çoğunluğu tarafından benimsenmesi
C) Deneyimler sonucu ortaya çıkması
D) Eşit ağırlıkta ve önemde görülmesi
E) Zamanla değişip yeni biçimler alabilmesi

(1986/ÖYS)



8. Tönnies, kuvvetli bir dayanışmanın, ortak irade ve ortak mülkiyetin bulunduğu kültürlere cemaat; sözleşmeli dayanışmanın, kişisel iradenin ve kişisel mülkiyetin bulunduğu kültürlere de cemiyet demektedir.
Buna göre, cemaat ve cemiyet ayrımında, aşağıdakilerden hangisi ölçüt alınmıştır?

A) Otoritenin dağılışı
B) İnsanlar arası ilişkilerin türü
C) Toplumsal sınıfların varlığı
D) Geleneklerin gücü
E) Ekonomik faaliyetlerin türü

(1986/ÖYS)



9. Ekonomik ve teknolojik gelişmeler toplumsal davranış biçimlerini etkileyerek değişmeye zorlar. Fakat toplumsal davranış biçimleri bu tür etkilere karşı dirençlidir, hemen değişmez.
Aşağıdakilerden hangisi, toplumsal davranış biçimlerinin kolay değişmediğini gösteren en iyi örnektir?

A) Sanayileşmiş toplumlarda geleneksel davranış biçimlerinin de görülmesi
B) Gelişmekte olan ülkelerin ulusal kimliklerini yitirmesi
C) Sanayileşme sürecinin ülkeden ülkeye farklılık göstermesi
D) İşlevini yitiren toplumsal davranış biçimlerinin terk edilmesi
E) Davranış biçimlerinin uygun toplumsal koşullarda oluşması

(1987/ÖSS)



10. Propaganda, belli bir görüşü benimseyen kişilerin sayısını artırmak amacıyla o görüşü kitle iletişim araçlarıyla kamuya yaymaktır.
Bu tanıma göre, bir propagandacının asıl hedefi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplumsal sorunlara çözüm bulma
B) Kitlelerin değer ve tutumlarını yönlendirme
C) Toplumdaki belli eğilimleri eleştirme
D) Bireylere belli konularda bilgi verme
E) Bireylerin eleştirme gücünü geliştirme

(1987/ÖYS)



11. Aşağıdakilerden hangisi, bir topluluğun yaşayışını araştırmak isteyen bir bilim adamının sağlıklı bilgiler elde etmesini güçleştirir?

A) Topluluğu uzunca bir süre gözlemlemesi
B) Kendini toplulukla özdeşleştirmesi
C) Önyargısız gözlemler yapmaya özen göstermesi
D) Topluluk üyeleriyle iyi ilişkiler kurması
E) Önceden hazırladığı sorulara cevap araması

(1988/ÖYS)



12. Tarih zamanı ve yeri belli toplumsal olayları inceler. Fransız Devrimi, Roma İmparatorluğunun çöküşü gibi. Sosyoloji ise aynı olayları inceleyerek zaman ve yerden bağımsız olgusal gerçekleri belirlemeye çalışır. Devrimleri ya da çöküşleri hazırlayan koşullar gibi
Buna göre, sosyolojinin hangi niteliği onu tarihten ayırır?

A) Uzun bir zaman dilimini kapsayan ele alması
B) Olayların ortak yanlarını bulup genellemelere ulaşması
C) Etki alanı geniş olan olayları konu edinmesi
D) Çağdaş toplumları etkileyen olaylara daha geniş yer vermesi
E) Olayları yansız belgelere dayanarak değerlendirmeye çalışması

(1988/ÖSS)



13. Toplumsal kuramların geçerliklerini belirlemek için somut olayları açıklayıp açıklayamadıklarına bakmak gerekir.
Bu cümlede, toplumsal kuramlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin gerek olduğundan söz edilmektedir?

A) Yaşanan durumlara uygun düşme
B) Soyut ilişkilere dayanma
C) Belirli görüşlere uygun düşme
D) Olayları değişik yönleriyle açıklama
E) Belli varsayımlara dayanma

(1989/ÖYS)



14. Maden kömürünün yanması bir doğa olayıdır. Bu olayı kimya inceler. Maden kömürüyle çalışan bir termik santralin, bulunduğu yörenin yerleşim birimlerinde yapacağı değişikliklerin incelenmesi ise sosyolojinin konusudur.
Bu parçaya göre, doğa olaylarının hangi yönden araştırılması sosyolojinin kapsamına girer?

A) Denetim altına alınma yolları
B) Doğada yol açtıkları değişiklikler
C) Sanayide kullanılabilecekleri alanlar
D) Ortaya çıkış koşulları
E) İnsanların yaşayışı üzerindeki etkileri

(1990/ÖSS)



15. Nüfus artışı, göç, kentleşme, intihar, evlenme, boşanma gibi sorunları ele alırken sosyoloji bu olguların hangi yönüyle en az ilgilenir?

A) Hangi nedenlerle ortaya çıktıkları
B) Bireysel farklar üzerindeki etkileri
C) Birindeki değişmenin ötekileri nasıl etkilediği
D) Gelecekte hangi yönde ve nasıl değişecekleri
E) Toplumdan topluma farklılık gösterip göstermedikleri

(1990/ÖYS)



16. Gecekondulaşma sorununu incelemek isteyen bir sosyolog araştırmasını, içinde psikolog, iktisatçı, siyaset bilimci ve eğitimcinin bulunduğu ekiple yürütmeyi planlamaktadır.
Gecekondulaşma sorununun hangi özelliği, sosyoloğun bu kararı için bir gerekçe olabilir?

A) Az gelişmiş ülkelerin çoğunda görülmesi
B) Değişik bilimleri ilgilendiren yönlerinin bulunması
C) Önlem alınması halinde çözümlenebilmesi
D) Toplumsal gelişme ile yakından ilişkili olması
E) Nüfusun önemli bir kısmını ilgilendirmesi

(1990/ÖSS)

17. Toplumsal işbölümünün ortaya çıkışını açıklayan bir görüşe göre, nüfus yoğunluğu artan bir toplumda herkes aynı işi yaparsa toplumu oluşturan bireylerin bir arada yaşaması çok güçleşir. Bu nedenle, nüfus yoğunluğu arttıkça işbölümü de ilerlemeye başlar. Öte yandan, işbölümünün gelişmesi, çok sayıda bireyin bir arada yaşamasını kolaylaştıracağı için nüfus yoğunluğunun artmasına yol açar.
Bu durum aşağıdaki yargılardan hangisi için uygun bir örnektir?

A) Sayısal olarak ifade edilebilen toplumsal olayların incelenmesi daha kolaydır
B) Toplumsal olayları belirleyen etkenlerden biri de doğa olaylarıdır
C) Toplumsal olaylar karşılıklı olarak birbirlerini etkiler
D) Toplumsal olaylar tek bir temel etkenle açıklanabilir
E) Bir toplumsal olay farklı toplumlarda farklı sonuçlara yol açabilir

(1990/ÖYS)



18. İnsanlığın ilk dönemlerinde, bitki ve hayvanların doğal çoğalma hızlarından daha hızlı bir biçimde tüketilmesi kıtlık yaratabilirdi. Bu tehlike, insanın yerleşik hayata geçmesiyle birlikte gerçekleşen Tarım Devrimi ile önlenmiştir.
Buna göre Tarım Devrimi nasıl tanımlanabilir?

A) İnsanın bitki ve hayvan türlerinin çoğalmasını denetim altına almayı öğrenmesi
B) İnsanın yenebilecek bitkileri toplamayı ve hayvanları avlamayı öğrenmesi
C) Tarım ürünlerinin sanayide işlenerek mamul madde haline getirilmesi
D) Ateşin bulunmasıyla insanın, önceleri yaşamasına elverişli olmayan yörelerde de yaşamaya başlaması
E) İklimin daha elverişli hale gelmesi sonucu doğada, yenebilecek bitki ve hayvan türlerini çoğalması

(1991 /ÖSS)



19. “Araştırma yapan bir bilim adamının amacı, araştırdığı konunun nasıl olması gerektiğini değil, nasıl olduğunu ortaya koymak olmalıdır.”
Aşağıdakilerden hangisi bu amacın gerçekleşmesini engeller?

A) Diğer araştırmaların bulgularından yararlanma
B) Araştırmada etkisi incelenecek değişkenleri belirleme
C) Araştırma yöntemiyle ilgili eleştirileri dikkate alma
D) Araştırma bulgularını inançlarına göre yorumlama
E) Araştırma konusunun sınırlarını belirleme

(1991 /ÖSS)



20. 1914 yılında Saraybosna’da Avusturya-Macaristan veliahdının bir Sırplı tarafından öldürülmesini l. Dünya Savaşı'nın nedeni olarak görmek doğru değildir. Çünkü 1914 yılı Avrupa’sında koşullar o hale gelmişti ki herhangi bir olay savaşı başlatabilirdi.
Bu parçada, toplumsal olaylarla ilgili hangi tür açıklamalar eleştirilmektedir?

A) Nedenleri, birçok olayın etkileşiminde arayan
B) Nedenleri, toplumsal olaylarla doğa olaylarının etkileşiminde arayan
C) Nedenselliği, yüksek olasılık olarak kabul eden
D) Nedenselliği, katı bir gerekircilik olarak gören
E) Toplumsal olayları tek bir etkenle açıklayan

(1991/ÖSS)



21. Bir araştırmacı, “Tarıma traktörün girmesi köyden kente olan göçü artırır.” hipotezini, tarımda traktör kullanmaya başlayan birkaç köyde sınamak istiyor.
Bu araştırmacının, aileler arasında çatışma olması gibi, köyden kente göçe yol açabilecek başka etkenleri dikkate almaması, aşağıdaki araştırma ilkelerinden hangisine ters düşer?

A) Kullanılacak veri toplama teknikleri araştırmanın amacına uygun olmalıdır.
B) Etkisi araştırılan değişkeni nicel ya da nitel oluşu göz önünde bulundurmalıdır.
C) Etkisi araştırılan değişken, kendisiyle aynı yönde etkisi olabilecek etmenlerden yalıtılmalıdır.
D) Üzerinden araştırma yapılacak birimler, evreni temsil edebilecek sayıda olmalıdır.
E) Araştırmayı en az maliyetle sonuçlandıracak bir araştırma yöntemi seçilmelidir.

(1991 /ÖSS)



22. Bir araştırmacı, piyasaya yeni sürülen bir mal hakkındaki tüketici düşüncelerini öğrenmek amacıyla bir soru formu hazırlamış ve bu soru formunu malı kullanan tüketicilere göndererek okuyup cevaplamaları istemiştir.
Bu araştırmada, hangi veri toplama tekniği kullanılmıştır?

A) Deney
B) Sosyometri
C) Katılımlı gözlem
D) Görüşme
E) Anket

(1991/ÖYS)



23. Aşağıdakilerden hangisi, kalkınmakta olan ülkelerde nüfusun artmasına yol açan etkenlerden biri değildir?

A) Eğitim düzeyinin yükselmesi
B) Doğum kontrolü çalışmalarının beklenen ölçüde etkili olamaması
C) Salgın hastalıkların önlenmesi
D) Tarımsal bölgelerde ailenin üretim birimi olma özelliğini sürdürmesi
E) Kıtlıkların denetim altına alınması

(1991/ÖYS)



24. Hoşgörüsüzlük ve saldırganlığın egemen olduğu çevrelere ileri teknolojinin sokulması tehlike olabilir.
Burada sözü edilen sakıncayı ortadan kaldırmak için aşağıdakilerden hangisinin en uygun yol olması beklenir?

A) Geri kalmış toplumlarda teknoloji kullanımının, ileri toplumların denetimine verilmesi
B) Her toplum kendi ürettiği teknolojiyi kullanması, dışarıdan teknoloji almaması
C) Teknik eğitimden vazgeçilerek insanı ahlaken yüceltecek bir eğitime ağırlık verilmesi
D) Teknolojik gelişmenin toplumsal değerlerdeki değişme hızına uyacak ölçüde yavaşlatılması
E) Teknik bilgi ile birlikte insana saygının öğretilmesine önem verilmesi

(1991/ÖYS )



25. Ulusal marş, bayrak gibi simgeler, bireyleri belli bir toplumsal varlığa katılmaya çağırır ve onların kendilerini bu varlığın bir parçası olarak hissetmelerine yardımcı olur.
Yukarıda, toplumsal simgelerin hangi işlevinden söz edilmektedir?

A) Evrensel değerlerde birleşmeyi özendirme
B) Toplumsal birliği güçlendirme
C) Toplumun sosyoekonomik düzeyini yükseltme
D) Bireysel yetenekleri geliştirme
E) Bireysel hak ve özgürlükleri koruma

(1992/ÖYS)



26. Tarih, yalnızca olağanüstü olayların ve büyük adamların başarılarının sergilendiği bir sahne olmaktan çıkarılmalıdır. Çünkü böyle bir yaklaşım, toplumların yaşamında rastlantıların çok önemli olduğu izleniminin verilmesine yol açmaktadır.
Bu eleştiriyi yapan Comte’a göre tarihin işlevi ne olmalıdır?

A) Etkisi büyük olan olaylara önem ve öncel vermek
B) Geçmişteki olumsuz durumlardan ders alınmasını sağlamak
C) Geçmişteki olayları kronolojik sıraya koymak
D) Ulusal bilincin güçlenmesini sağlamak
E) Toplumsal olayların belirli yasalara bağı olduğunu göstermek

(1992/ÖSS)



27. Günümüzde sosyal bilimciler “Gelir ve eğitim düzeyi yüksek ailelerde çocuk sayısı azdır.” örneğinde olduğu gibi, “A oldu mu B de olur.” diyen kesin belirleyicilik anlayışını benimsememektedir. Bunun yerine, “Ailelerin gelir ve eğitim düzeyi arttıkça, çocuk sayısının azalması beklenir.” örneğinde olduğu gibi, “A olursa B’ nin gerçekleşme olasılığı artar.” diyen olasılığa dayalı belirleyicilik anlayışını benimsemektedirler.
Aşağıdakilerden hangisi, sosyal bilimcileri olasılığa dayalı bir yaklaşıma yönelten nedenlerden biridir?

A) Sosyal olaylara karşı ilginin giderek artması
B) Sosyal olayların, doğa olaylarıyla açıklanmak istenmesi
C) Sosyal olaylarda, sonucu etkileyen birçok etken bulunabilmesi
D) Veri toplamada çeşitli araçlardan yararlanılması
E) Farklı olaylar arasında benzer ilişkiler bulunabilmesi

(1992/ÖYS)



28. Sosyal etki, bireyin, başkalarının varlığından etkilenerek davranışını değiştirmesine veya benimsediği bazı davranışlarda bulunmasına yol açar.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi sosyal etkiye örnek gösterilemez?

A) Ev sahibinin, zevk almadığı halde konuğuyla sohbeti sürdürmesi
B) Bir gencin, giyimini yeni girdiği arkadaş grubunun beğenisine göre değiştirmesi
C) Yalnızken şarkı söylemeyi seven bir çocuğun topluluk karşısında şarkı söylemekten sıkılması
D) Bir kişinin evinde yemek yerken çatal bıçak kullanmadığı halde lokantada kullanması
E) Tarih dersine ilgi duyan bir öğrencinin, bu derse diğer derslerinden daha çok çalışması

(1993/ÖSS)



29. Sosyoloji öğretmenleri devlet, ekonomi, ideoloji, tabakalaşma, din, otorite gibi konularla ilgili bilgi verirken kendi kişisel değerlerini öğrencilere aşılamamaya çalışırlar. Ancak bunu başarmak için, ders anlatırken olgularla ilgili farklı yorumlara eşit ağırlık verseler de ses tonu, vurgulama, beden hareketleri ve mimikleri, onların kişisel görüşlerini ele verebilir.
Bu parçada, sosyoloji öğretimi sırasında aşağıdaki güçlüklerden hangisiyle karşılaşıldığından söz edilmektedir?

A) Olgular arasındaki farkları ortaya koyma
B) Olgular hakkında görüş bildirirken yansız olma
C) Yorum farklarını göz önünde bulundurma
D) Olguları çok nedenli olarak ele alma
E) Yargıları yeterli sayıda gözleme dayandırma

(1993/ÖYS)



30. Eski Akdeniz uygarlığında, zeytinin ve üzümün çok önemli bir yeri vardı. Birincisinden yağ ikincisinden içki yapılırdı. Bu bölgede yaşayan insanlar zeytinyağını yemek yapımı dışında din törenlerde, ölüleri yıkamada, gömmede ve güreş sporunda kullanırlardı. İçki ise genellikle konuklara, savaştan zaferle dönenlere ve düğün gibi özel törenlere katılanlara sunulurdu.
Bu durum aşağıdakilerden hangisi için uygun bir örnektir?

A) Toplumsal ilişkilerin temelinde üretim biçimi vardır.
B) Bir toplumda doğal çevrenin sağladığı olanaklar toplumsal ilişkilerde rol oynar.
C) İnsanlar gereksinim duydukları ürünler daha çok yetiştirirler.
D) Doğal ürünlerin mamul maddeye dönüştürülmesi teknolojik birikimi gerektirir.
E) Benzer ürünlerin yetiştiği toplumlarda, insan ilişkileri farklı olabilir.

(1993/ÖYS)



31. Kış mevsiminin uzun ve soğuk olduğu Erzurum’da yaşam daha çok kapalı mekanlarda geçer. Bu mekanlar arasında kahvehanelerin ayrı bir önemi vardır. Bazılarında bir şey oynanabilir, seyyar satıcıların uğrak yeri olan bazılarında alışveriş yapılabilir, bazılarında aşık atışmaları dinlenir ve toplumsal konularda yorumlar yapılır. Kış mevsiminin bu kadar uzun ve sert geçmediği yörelerde kapalı mekanlardaki sosyal etkileşim bu derece zengin değildir.
Bu parçada, toplumsal yaşamın özellikle hangi yönü üzerinde durulmaktadır?

A) Zaman içinde değişikliğe uğraması
B) İnsan ilişkilerinin sonucu olması
C) Bireysel davranışlara yön vermesi
D) Belirli kurallara dayanması
E) Doğa koşullarından etkilenmesi

(1994/ÖSS)



32. Çerkez gençleri, kendi aralarında sohbet ettikleri, şarkı söyleyip oyun oynadıkları “zehes”, “ferfene” ve “muhabbet” gibi adlar verilen eğlenceler düzenlerler. Bu eğlencelerde erkek beğendiği kızı “kaşen” seçip tatlı sözlerle onun gönlünü kazanmaya çalışır, dans edip şarkı söyler. Eğlence bittiğinde kaşenlik de biter. Genç erkek, bu türden başka bir eğlencede kendisine başka bir kaşen seçebilir.
Çerkez geleneklerinde gençlere “kaşen” seçme fırsatı verilmesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Karşı cinsi tanımaya ve eş seçmeye yardımcı olmak
B) Gelenek ve göreneklerin sürmesini sağlamak
C) Toplumdaki birlik ve dayanışmayı artırmak
D) Kadının toplumsal konumunu yükseltmek
E) Kişisel deneyimlerin paylaşılmasına ortam hazırlamak

(1994/ÖSS)



33. Atatürk’ün lider olarak ortaya çıkmasında rol oynayan etkenlerden biri, Anadolu toprağının ve insanının başka ulusların denetimi altına girmiş olmasıydı. Anadolu insanı bu duruma razı olup, bağımsızlığına ve özgürlüğüne ölümü pahasına sahip çıkmasaydı, Atatürk belki de bir Türk lideri olamayacaktı.
Bu parçada, bir liderin ortaya çıkmasında rol oynayan etkenlerin hangisinden söz edilmektedir?

A) Yeni düşüncelerin toplumda önemli görülmesi
B) Elverişli toplumsal koşulların bulunması
C) Toplumda geleneksel ilişkilerin yaygın olması
D) Liderin sorunlara gerçekçi çözüm yolları önermesi
E) Liderin belirli bir eğitim düzeyin gelmiş olması

(1995/ÖSS)



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E B C B C E D B A B

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
B B A E B B C A D E

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
C E A E B E C E B B

31 32 33
E A B


Alıntı(Lağımcı)

 

1. Büyü, muska ve benzeri bazı batıl (temelsiz ve geçersiz) inanç ve geleneklerin süregelmesini, sosyal bilimciler hangi nedene bağlayabilir?

A) Gericilik ya da gelenekçiliğin güçlü oluşuna
B) Bazı kişi ve grupların, çıkar sağlamak için yürüttüğü propagandaya
C) Kişileri bu tür davranışlara zorlayan çözümlenmemiş bazı sorunların varlığına
D) Yasal tedbirlerin yetersizliğine
E) Polis ve jandarma gibi kolluk kuvvetlerinin yeterli olmayışına

(1975)



2. “Nerede bir toplum varsa orada hukuk vardır.” ifadesindeki “hukuk” sözcüğü ile aşağıdakilerden hangisi anlatılmak istenmiş olabilir?

A) Tüm toplumlar için geçerli olan kurallar
B) Toplumsal ilişkiler düzenleyen tüm kurallar
C) İnsan onurunu koruyan temel kurallar
D) Uluslararası ilişkileri düzenleyen kurallar
E) Yöneticiler tarafından konan kurallar

(1982/ÖSS)



3. Aşağıdakilerden hangisi “moda’nın karşıladığı bir insan gereksinimi değildir?

A) Ünlü kişilere benzeme
B) Farklı olma
C) Alışkanlıkları sürdürme
D) Gruba uyum sağlama
E) Değişiklik

(1982/ÖYS)



4. Aşağıdakilerden hangisi “dikey hareketlilik” için örnektir?

A) Yurda dönüş yapan bir işçinin makine üreten bir işyeri açması
B) Bir öğretmenin müdür yardımcılığı görevini de yapmaya başlaması
C) Bir kişinin bakkallığı bırakarak manavlık yapmaya başlaması
D) Bir çiftçinin başka bir köye göçerek çiftçiliğe devam etmesi
E) Bir gencin askerlik dönüşünde eski işinde çalışmaya başlaması

(1982/ÖYS)



5. “Toplumun, belli bir konumda bulunan kişiden beklediği davranışlar bütününe ‘rol’ denir.”
Bu tanımda “rol”ün hangi özelliği vurgulanmaktadır?

A) Zamanla farkına varılmadan öğrenilmesi
B) Aynı zamanda birden fazla kişiye verilebilmesi
C) Bireyde çatışma yaratabilmesi
D) Zaman içinde değişebilmesi
E) Toplum tarafından belirlenmiş olması

(1985/ÖYS)



6. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal davranış kurallarının bir özelliği olamaz?

A) Bireylerin ilişkilerini düzenlemesi
B) Bireylerin çoğunluğu tarafından benimsenmesi
C) Deneyimler sonucu ortaya çıkması
D) Eşit ağırlıkta ve önemde görülmesi
E) Zamanla değişip yeni biçimler alabilmesi

(1985/ÖYS)



7. Bireylerin toplumun örf, adet, gelenek ve benzeri değerlere uygun biçimde davranmalarını sağlayan önlemlerin tümüne “sosyal kontrol" adı verilmektedir.
Buna göre, “sosyal kontrol” mekanizmasının temel işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplumsal düzene devamlılık kazandırma
B) Bireylerin akla uygun davranmalarını sağlama
C) Bireylere saygınlık kazandırma
D) Geleneksel değerleri, değişmenin etkisinden koruma
E) Toplumun aksayan yönlerini ortaya çıkarma

(1986/ÖYS)



8. Kendi çocuğunun öğretmeni olan bir baba, çocuğunun sınav kağıdını okurken, baba gibi davranırsa öğretmenlik görevini, öğretmen gibi davranırsa babalık görevini aksatacaktır. Bu kişinin içinde bulunduğu durum, aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) Yabancılaşma
B) Rol çatışması
C) Toplumsallaşma
D) Statü değişmesi
E) Saygınlık kazanma

(1987/ÖYS)



9. Bir kurumdaki yönetici, görevi sırasında astlarına emirler verebildiği, sorumluluklar yükleyebildiği halde, görev süresi bitince kendisini güçlü kılan yetkilerini yitirir.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?

A) Yetkinin kullanılması bulunulan mevkiye bağlıdır.
B) Kurumun başarısı yöneticinin kişiliğine bağlıdır.
C) Yöneticinin yetkilerini sınırlayan kuralla vardır.
D) Kurumun başarısı yetki dağılımına bağlıdır.
E) Yöneticinin gücü, kurumda yarattığı güvene dayanır.

(1988/ÖSS)



10. Değişmekte olan toplumlarda yeni ihtiyaçlar ve bunları karşılayan yeni normlar doğar. Geleneksel normlar ise alışkanlık yüzünden varlıklarını bir süre daha korurlar. Ancak bu tür normlardan sapmalar gittikçe artar ve norm zamanla ortadan kalkar.
Bu parçada, normlardan sapmaya yol açan nedenlerden hangisi üzerinde durulmuştur?

A) Normların işlevini yitirmesi
B) Toplumsallaşma koşullarının elverişsiz olması
C) Normların katı bir biçimde uygulanması
D) Yaptırımların yetersiz kalması
E) Toplumdaki bazı kesimlerin sapmayı desteklemesi

(1988/ÖYS)



11. Toprak kayması nedeniyle yolda kalan bir otobüsün yolcuları arasında başlangıçta var olmayan birtakım ilişkiler kuruluyor. Çıkış yolu bulmak için aralarında konuşup tartışıyor, zor koşullara birlikte karşı koyup birbirlerine destek oluyorlar.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin oluşmasına örnektir?

A) Toplumsal statü
B) Toplumsal kurum
C) Toplumsal değişme
D) Toplumsal tabaka
E) Toplumsal grup

(1989/ÖYS)



12. Disiplinli antrenörlerden hoşlanmayan bir sporcu, ilerideki yıllarda antrenörlük mesleğini seçmiş ve işinin gereği olarak disipline önem veren bir kişi olmuştur.
Bu durum, aşağıdaki yargılardan hangisine bir örnektir?

A) Kişinin davranışları tutumlarıyla çelişebilir
B) Her tutum bir değer yargısı taşır
C) Grup birliği, karşıt tutumların uzlaştırılmasını gerektirir
D) Kişi, olayları kendi tutumlarını doğrulayacak biçimde yorumlar
E) Toplumsal rol, kişinin tutumları üzerinde etkili olur

(1989/ÖYS)



13. Her birey, içinde doğup büyüdüğü toplumda hakim olan inanç, değer ve davranışları benimser; o toplumun üyesi olur. Kısaca, o toplumdaki yaşam biçiminin belirlediği kişiliği kazanır.
Her bireyin geçireceği bu öğrenme sürecine ne ad verilir?

A) Çağdaşlaşma
B) Toplumsal değişme
C) Büyüme
D) Toplumsallaşma
E) Toplumsal bütünleşme

( 1990/ÖYS)



14.


Yukarıda verilen resim “toplumsal statü”nün hangi özelliğini göstermektedir?

A) Belirli kurallara dayanmasını
B) Statülerden birinin, anahtar statü olmasını
C) Aynı anda, birden çok statüye sahip olunabilmesini
D) Statülerin, toplumlara göre değişmesini
E) Statülerin birbirleriyle ilişkili olmasını

(1992/ÖSS)



15. Batı toplumlarında, üniversite çağına gelmiş bir gencin tek başına ayrı bir evde yaşaması çevresi tarafından doğal karşılanır. Oysa aynı durum, Türk toplumunda tepki ile karşılanır. Bu yüzden, sözü edilen durum Batı toplumlarında çok yaygınken Türk toplumunda seyrektir.
Aynı insan davranışının bir toplumda sık, diğerinde seyrek olarak görülmesine neden olan etken aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplumsal çözülme
B) Toplumsal tabakalaşma
C) Toplumsal kontrol
D) Toplumsal hareketlilik
E) Toplumsal dayanışma

(1993/ÖYS)



16. Aşağıdakilerden hangisi, sanayileşmiş toplumlarda bireylerin içinde yer aldığı toplumsal sınıfı belirlemede kullanılan ölçütlerden biri değildir?

A) Eğitim düzeyi
B) Rollerin sayısı
C) Tüketim biçim
D) Gelir düzeyi
E) Bireylerin saygınlığı

(1994/ÖYS)



17. — Ne ölçüde Doğulu ya da Batılıyız?
— Hangi geçmişin sahibiyiz, hangi geleceğin umudu içindeyiz?
— Uluslar içinde yerimiz, ayrıcalığımız nedir?
— Dünyaya bırakmak istediğimiz, nedir?
Bu tür sorulara verilecek cevaplar, aşağıdakilerde hangisini belirler?

A) Toplumsal statü
B) Toplumsal dayanışma
C) Toplumsal kimlik
D) Toplumsal rol
E) Toplumsal değer

(1995/ÖYS)



18. İnsanoğlunun ateşle tanışması, büyük bir olasılıkla, doğal yangınlar sırasında olmuştur. O dönemde doğada tek başına yaşayan insan güvenlik içinde uyumak, besin aramak ve bu sırada da ateşin sönmesini engellemek durumundaydı. Bu nedenle, birkaç kişinin bir araya gelerek nöbet tutması ve bazı işleri paylaşması gereği doğdu.
Buna göre, insanın ateşi söndürmeme çabası aşağıdakilerin hangisine adım atılmasını sağlamıştır?

A) Toplumsal yaşama
B) Aile kurumuna
C) Nüfus artışına
D) Yerleşik yaşama
E) Avcılık ve toplayıcılığa

(1996/ÖSS)



19. Bir olgu, olay ya da durumun bilimsel inceleme konusu olması öncelikle aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

A) Kültürel değerlere uygun düşmesine
B) İnsan davranışlarını etkilemesine
C) Toplum tarafından önemli görülmesine
D) Yeni ve özgün olmasına
E) Gözlenebilir ve ölçülebilir olmasına

(1997/ÖYS)



20. Bireyler ne kadar çok sayıda gruba katılırsa o kadar çok konuma sahip olurlar. Ancak, okuyan bireyler için “öğrencilik”, çalışan bireyler için “iş ve meslek”, ev dışında çalışmayan kadınlar içinse “ev hanımlığı” diğer konumlar içinde genellikle daha önemli bir yere sahiptir.
Bu parça, aşağıdaki kavramlardan hangisini örneklerle açıklamaktadır?

A) Rol çatışması
B) Edinilmiş statü
C) Toplumsal rol
D) Anahtar statü
E) Toplumsal saygınlık

(1997/ÖYS)

Cevapları
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C B C A E D A B A A
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E E D C C B C A E D

 

1. Aşağıdakilerden hangisi toplumların demokratikleşmesinin bir göstergesi değildir?

A) Aydınların toplum üzerindeki etkilerinin arttırılması
B) Toplumsal örgütlenmenin artırılması
C) Eğitimin yaygınlaştırılması
D) Halkın, yönetime katılımının artırılması
E) Hukukun üstünlüğü ilkesine geçerlik kazandırılması

(1978)



2. Danıştayın görevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yasaların Anayasa’ya uygunluğunu denetlemek
B) Ölüm cezalarının affına karar vermek
C) Siyasal parti program ve etkinliklerinin Anayasa’ya uygunluğunu denetlemek
D) Yürütmeyle ilgili şikayet konularını inceleyerek karara bağlamak
E) Adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son incelemesini yapmak

(1979)



3. Aşağıdakilerden hangisi az gelişmiş bir ülkenin kalkınabilmesi için gerekli olan koşullardan değildir?

A) İnsan gücünün verimliliğini arttıracak sağlık yatırımlarının gerçekleştirilmesi
B) Üretimde ülke koşullarına ve gereksinimlerine en uygun teknolojinin kullanılması
C) Eğitimin kalkınma için gerekli insan gücünü yetiştirecek biçimde düzenlenmesi
D) Gereksiz tüketimin kısılmasıyla sağlanan tasarrufların yatırımlara dönüştürülmesi
E) Kaynakların değişik ekonomik etkinliklerde eşit olarak dağıtılması

(1979)



4. Aşağıdakilerden hangisi enflasyonla birlikte görülen bir durum değildir?

A) Dışsatımın azalması sonucu dış ödemeler dengesinin bozulması
B) Kredi yetersizliği, ara madde yokluğu gibi nedenlerle üretimin azalması
C) Aşırı fiyat yükselmeleri nedeniyle alıcının tüketim isteğinin (talebin) azalması
D) Satıcıların, fiyat artışlarını bekleyerek stok yapmaları
E) Halkın, elindeki parayı biriktirmekten kaçınarak
mala ve altına yatırması

(1980)



5. Aşağıdaki yöntemlerden hangisi tüm yurttaşların seçimle oluşturulan yasama organında daha iyi temsil edilmelerini sağlayabilir?

A) Yasama organı üyelerinin, geçerli oyların partilere dağılışı ile orantılı olarak saptanması
B) Yasama organı üyelerinin, çoğunluğu sağlayan partinin adayları arasından seçilmesi
C) Partilerin gösterdikleri aday sayısının, üye sayılarıyla orantılı olması
D) Adayların, parti üyeleri tarafından seçilmiş delegelerce saptanması
E) Partilere, yalnız örgütlendikleri bölgelerde seçime katılma hakkının verilmesi

(1981/ÖSS)



6. Aşağıdakilerden hangisi toplumsallaşmayı (sosyalleşmeyi) gösteren bir kanıt olabilir?

A) Sobadan eli yanan çocuğun bir daha sıcak şeylere yaklaşmaması
B) Çocuğun, her istediğini yapan büyükannesinin yanına gitmek istemesi
C) Çocuğun, arkadaşlarının önderlik etmesine dayanamayarak oyunu bırakması
D) Yeni doğan kardeşine gösterilen ilgiden rahatsız olan çocuğun bebek gibi davranmaya
E) Çocuğun, arkadaşlarınca beğenilmeyen davranışlarını terk etmeye başlaması

(1981/ÖYS)



7. Ülkemizde milletvekili seçilebilmek için okuryazarlığın yeterli görülmüş olmasının, demokrasi açısından gerekçesi ne olabilir?

A) Rejimin, okul öğrenimindeki yetersizlikleri giderecek başka kurumlara sahip olması
B) Devlet yönetiminde, okul öğrenimi ile kazanılanlar dışında bazı bilgi ve becerilere de gerek duyulması
C) Kendi kendini yetiştirmiş kişilerin de devleti iyi yönetebilecekleri inancı
D) Devlet yönetimine ilişkin bilgi ve becerilerden hangilerinin okul öğrenimiyle kazanılacağının bilinmemesi
E) Yurttaşların devlet yönetimine katılmalarında ayrıcalık yaratmamak düşüncesi

(1981/ÖSS)



8. Aşağıdakilerden hangisinin bir bölgedeki sanayileşme ile yakından ilişkili olduğu söylenemez?

A) Bölgenin pazar olarak genişlemesinin
B) Ticari ve mali etkinliklerdeki artışın
C) Ulaştırma hizmetlerindeki gelişmenin
D) Turizm yatırımlarındaki artışın
E) Nitelikli işgücü sayısındaki artışın

(1982/ÖSS)



9. “Her yurttaşa eşit ağırlıkta bir oy hakkı tanıyan demokrasinin ‘genel ve eşit oy’ ilkesi, kimi seçmenlerin ülke ve toplum çıkarlarını bilememeleri yüzünden uygun seçme yapamadıkları gerekçesiyle eleştirilere uğramaktadır.”
Aşağıdaki önlemlerden hangisinin, böyle bir eleştiriye dayanak yapılan durumu ortadan kaldırması beklenir?

A) Çoğunluğun benimsemediği eleştirileri dikkate almama
B) Seçim propagandalarının süresini uzatma
C) Seçmen olabilecekleri sınavla belirleme
D) Uygun seçim yapmadığı ortaya çıkanları uyarma
E) Yurttaşların eğitim düzeylerini yükseltme

(1981/ÖSS)



10. “Temsili demokrasiyi benimseyen bir ülkede:
I. Anayasanın, halkoyuna sunulması (referandum)
II. Parlamentoda anayasa değişikliği yaparken, diğer yasalar için gerekli görülenden daha fazla bir oy çoğunluğu istenmesi
III. Yasaların anayasaya uygun olması ilkelerine uyulmaktadır.”
Bu ilkelerin, aşağıdaki amaçlardan hangisini gerçekleştirmeye yönelik olduğu söylenebilir?

A) Halk iradesine dayanan temel kurallara süreklilik kazandırmaya
B) Anayasal düzeni, uluslararası demokratik kuruluşların ilkeleriyle tutarlı kılmaya
C) Toplumdaki değişmeleri kısa sürede anayasaya yansıtmaya
D) Parlamento üyelerinin yasama sorumluluklarını azaltmaya
E) Toplumdaki düşünce farklılıklarını azaltmaya

(1981/ÖSS)



11. Ailenin temel işlevlerinden biri de çocuğu toplumsallaştırmaktır. Ancak aile çocuğa benimseteceği değerleri kendisi yaratmaz, ona kendi dışında geliştirilmiş olan değerleri aktarır.
Bu görüşe dayanarak aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Aynı aile içinde yetişmiş bireyler farklı değerler kazanmış olabilir.
B) Ailenin işlevleri arttıkça, toplumun aileye verdiği değer de artar.
C) Birey ait olduğu toplumun değerlerini ailesinden öğrenir.
D) Ailenin diğer kurumlara göre daha değerli sayılması evrensel bir olgudur
E) Ailenin işlevlerinin sayısı toplumdan topluma değişebilir.

(1982/ÖSS)



12. “Ekonomik yönden gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelere bağış, kredi vb. biçimlerde sermaye aktarmaktadırlar.”
Gelişmiş ülkelerin böyle davranmaları aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilidir?

A) Pazar bulma ve ihracat yapma olanaklarını artırma
B) Gelişmekte olan ülkelerdeki hammadde üretimini artırarak kendi gereksinimlerini giderme
C) Sermaye aktarılan ülke üzerindeki siyasa etkilerini artırma
D) Gelişmekte olan ülkelerde hammaddelerin yarı işlenmiş hale getirilmesini sağlayarak maliyeti düşürme
E) Ülkelerinde kamuoyunun gelişmekte olan ülkelere yardım edilmesi yolundaki isteklerini karşılama

(1982/ÖSS)



13. “Su değirmenini ilk bulan Çinlilerdir. Ne var ki, sulama güçlükleri yarattığı için icadı yaygın olarak kullanmamışlardır. Bir Roma imparatoru da, bazı kimseler işsiz kalır gerekçesini ileri sürerek, icat edilen mekanik bir vincin kullanılmasını yasaklamıştır.”
Bu örneklerde, icatların yaygınlaşmasını engelleyen ortak etken nedir?

A) Ulaşım ve haberleşmenin yetersiz olması
B) İcatları kullanabilecek eğitilmiş işgücünün çok az olması
C) İcattan yararlanmanın sorun yaratacak nitelikte olması
D) İcattan yararlanmak için gerekli olan masrafın çok olması
E) İcadın sağlayacağı yararların iyi anlaşılmamış olması

(1983/ÖSS)



14. “Faiz oranlarını yükselterek tasarrufları artırmak enflasyona karşı alınan önlemlerden biridir. Ne var ki bu önlem, stoklarında aşırı birikme gibi istenmeyen bazı sonuçlara da neden olabilir. Bu durumda, fiyatlar düşerken müteşebbisin kârı azalıp, işsizlik artabilir.”
Bu görüşe göre, böyle bir ortamda işsizliğe yol açan süreç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Talep fazlalığı — üretimin artması — yatırımların azalması
B) Talep azlığı — üretimin azalması — yatırımların artması
C) Talep fazlalığı — üretimin artması — yatırımların artması
D) Talep azlığı — üretimin artması — yatırımların artması
E) Talep azlığı — üretimin azalması — yatırımların azalması

(1983/ÖYS)



15. “Çöl sıcağında yaşayan insanlar için kürkün, miktarı ne kadar az olursa olsun, hiçbir değişim değeri yoktur.”
Bu cümleyle, aşağıdakilerden hangisi anlatılmak isteniyor?
A) Miktarı çok olan bir malın değişim değeri olmasa da kullanım değeri olabilir.
B) Miktarları az da olsa kullanım değeri aynı olan mallar arasında değişim olmaz.
C) Miktarı çok olan şeylerden insan emeği olanların değişim değeri vardır.
D) Miktarı az da olsa, kullanım değeri olmayan bir malın değişim değeri olmaz.
E) Miktarı az olan malın değişim değeri yükselir.

(1983/ÖYS)



16. “Marangozluk, terzilik gibi, kişinin yaptığı işe kendinden bir şeyler kattığı mesleklerde ‘yabancılaşma’ azdır. Buna karşılık, bütün gününü vida sıkıştırmakla geçiren fabrika işçilerinde ‘yabancılaşmanın çok olduğu görülür.”
Buna göre aşağıdakilerden hangisi “yabancılaşmanın ortaya çıkmasına neden olmaktadır?

A) Üretimin, mal satmak için yapılması
B) İşin, kişisel yeteneklerin kullanılmasını engellemesi
C) Yapılan işte bedeni çalışmanın yoğun olması
D) Malın kısa bir süre içinde üretilmesi
E) Sürekli olarak aynı işte çalışılması

(1983/ÖYS)



17. Bir toplumda aşağıdaki değişikliklerden hangisi bir kalkınma ölçütü sayılmaz?

A) Okur – yazar oranının artması
B) Toplumsal hareketliliğin artması
C) Nüfusun artması
D) Meslek çeşitlerinin artması
E) Sanayi yatırımlarının artması

(1984/ÖSS)



18. Aşağıdakilerden hangisi T. C. Merkez Bankası’nın görev ve yetkilerinden biri değildir?

A) Kalkınma plan ve programlarına uygun para ve kredi politikası izlemek
B) Ulusal paranın iç ve dış değerlerini koruyucu önlemler almak
C) Para çıkarmak ve dolaşımını düzenlemek
D) Vatandaşların küçük tasarruflarını toplamak
E) Hükümetlerin mali danışmanlık ve kasadarlık görevini yapmak

(1984/ÖSS)



19. Aşağıdakilerden hangisi hem demokratik hem de demokratik olmayan yönetimlerde görülen bir durumdur?

A) Farklı görüş ve düşüncelerin serbestçe tartışılması
B) Bireyleri etkileme yöntemi olarak ikna yolunun kullanılması
C) Kararların alınmasında uzman görüşlerinden yararlanılması
D) Grup liderlerinin seçimle işbaşına gelmesi
E) Kararların oy çokluğuyla alınması

(1985/ÖSS)




20. İleri üretim teknolojisine sahip olan bir ülkede aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenemez?

A) Birim zamandaki üretimin fazla olması
B) İhtiyaçların karşılanmasında bilimsel bilgilerden yararlanılması
C) Üretimde standartlara uygunluğun sağlanması
D) Mesleki eğitimin usta – çırak ilişkisi içinde yapılması
E) İnsan gücünden tasarruf sağlanması

(1985/ÖSS)




21. Toplumumuzda, gelir ve eğitim düzeyleri daha düşük ailelerde doğurganlık fazladır.
Aşağıdakilerden hangisinin bu duruma yol açan bir etken olduğu savunulamaz?

A) Çocuk ölüm oranının yüksek olması
B) Çocukların aileye destek olarak görülmesi
C) Erkek çocuk sahibi olma isteğinin yaygın olması
D) Çocuklar için bakım kolaylıklarının sağlanmış olması
E) Aile planlaması konusundaki bilginin yetersiz olması

(1986/ÖSS )



22. Sanayi öncesi toplumlarda yer alan zanaatçılık gibi küçük üretim birimlerinde aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenmez?

A) Üretimin her aşamasında aynı kişinin görev yapması
B) Mesleki eğitimin iş yerinde kazanılması
C) İşyeri sahibinin üretimde rol alması
D) Çalışanların yeteneklerinin önemli görmesi
E) Üretimde emeğin katkısının az olması

(1986/ÖYS)



23. Nüfusun hızla artması ve sanayinin gelişmesi doğal kaynaklara yönelik talepleri artırmıştır. Yenilenmesi mümkün olmayan doğal kaynakların hızla tüketilmesi, yakın gelecekte insanlığı önemli sorunlarla karşı karşıya bırakacaktır.
Aşağıdakilerden hangisi, bu gidişi engelleyici bir önlem değildir?

A) Üretimde temel ihtiyaçların karşılanmasına öncelik verme
B) Mamul maddelerde dayanıklılığı artırma
C) Bireyleri tutumlu olmaya özendirme
D) Kaynak tasarrufuna yönelik çalışmaları hızlandırma
E) Sanayi ürünlerinin çeşidini artırma

(1988/ÖYS)



24. Pazar ekonomisi, ihtiyaç fazlası ürünlerin başka ürünlerle değiştirilmesiyle ortaya çıkmıştır.
Bu görüşe göre, pazar ekonomisinin ortaya çıkmasını sağlayan başlıca etken aşağıdakilerde hangisidir?

A) Değişim aracı olan paranın bulunması
B) Ürünlerin aynı kalitede olması
C) İnsanlar arası ilişkilerin yaygınlaşması
D) Üretimin tüketimden fazla olması
E) İşyerlerinin belirli bölgelerde toplanması

(1987/ÖSS)



25. Bir köylü kadının, ailesinin ihtiyacını karşılamak için sütten peynir yapması ve pazarda satmak için bahçede sebze yetiştirmesi birer üretim faaliyetidir.
Üretimin bu örneklerin ikisine de uygun olan tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kişisel yaratıcılığı işe katarak özgün bir ürün yaratmak
B) Bir malın miktarını artırmak
C) Bir malda değişiklik yaparak yeni bir mal elde etmek
D) Kar elde etmek amacıyla mal ve hizmet sağlamak
E) İnsan ihtiyaçlarını giderecek fayda yaratmak

(1987/ÖYS)

 

26. Kanun, belli kişiler arasındaki ilişkilerin özel yönlerini değil, bu ilişkilerin ortak yanlarını dikkate alır.
Bu cümlede, kanunun hangi niteliği üzerinde durulmaktadır?

A) Eşitlik ilkesine uygun olma
B) Genel ve nesnel olma
C) Belli bir topluma özgü olma
D) Zamanla geçerliliğini yitirebilme
E) Güçlü yaptırımlarla desteklenme

(1987/ÖSS)

27. Toplumlar sırasıyla, göçebe avcılık ve toplayıcılık, yerleşik tarım ve çobanlık, zanaatçılık ve ticaret dönemlerinden geçerek sanayi aşamasına ulaşmışlardır.
Burada toplumların gelişme evreleri saptanırken aşağıdakilerden hangisi belirleyici özellik olarak alınmıştır?

A) İşbölümünün verimliliği
B) Tüketim biçimi
C) Gelir gider düzeyi
D) Temel üretim faaliyetleri
E) Üretim tüketim dengesi

(1988/ÖYS)



28. Bir eşyanın mal ya da hizmet sayılabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli değildir?

A) İhtiyaca cevap vermesi
B) Tüketilebilir olması
C) Değişim değerinin bulunması
D) Emek sonucu elde edilmesi
E) Çok miktarda üretilmesi

(1990/ÖYS)



29. Çağdaş devlet yönetiminde, görevler yerine getirilirken uyulacak kurallar önceden belirlenmiştir.
Böyle bir düzenlemenin temel gerekçesi hangisidir?

A) Görevlilerin yetkilerini genişletme
B) Devlet yönetimini değişken koşullara uydurma
C) Yöneticilerin keyfi (isteğe bağlı) kararlar almasını önleme
D) Devlet kurumları arasında eşgüdümü (koordinasyonu) sağlama
E) Yönetimin, özel ihtiyaçları daha iyi karşılamasını sağlama

(1988/ÖYS)



30. Otomobil üreten bir fabrikada, çeşitli görevle farklı işçiler tarafından yerine getirilmektedir. Örneğin, arabanın kaportasını birleştiren, kaportayı boyayan, motoru arabaya yerleştiren, elektrik işlerini yapan ve koltukları yerlerine takan hep farklı işçilerdir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?

A) Tam istihdam
B) Gizli işsizlik
C) Kalite kontrolü
D) İşbölümü
E) Otomasyon

(1989/ÖYS)



31. Aşağıdakilerden hangisi, özellikle çoğulcu demokrasilerdeki eğitimin amaçları arasında önemli bir yer tutar?

A) Kültürel mirası yeni kuşaklara aktarma
B) Bilimsel ve mesleki bilgi verme
C) Farklı düşüncelere karşı hoşgörü kazandırma
D) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkıda bulunma
E) Bireylerin yeteneklerini geliştirme

(1989/ÖYS)



32. Ekonomi kuramları, daima en az emekle en çok verim alacak yönde kararlar verebilen akılcı bir insan tipi üzerine kurulmuştur. Ekonomik sosyolojideki araştırmalar ise böyle bir insan tipinin evrensel olmadığını, insanın ekonomik davranışlarında içinde yaşadığı toplumun değer yargılarının, gelenek ve göreneklerinin de büyük ölçüde etkili olduğunu göstermiştir.
Bu parçada, ekonomik sosyolojinin yaptığı çalışmalardan hangisi üzerinde durulmuştur?

A) Tüm toplumlar için geçerli olan bir ekonomik model geliştirme
B) Ekonomi biliminin dayandığı varsayımların doğruluğunu irdeleme
C) Belirli bir toplum için en uygun olan ekonomik modeli saptama
D) Ekonomik öğelerin toplumsal yapı üzerindeki etkilerini araştırma
E) Toplumların ekonomik sorunlarına çözüm önerme

(1989/ÖYS)



33. İngiltere’de demiryolu ağı kurulunca, üretilen mallar trenle taşınmaya başlandı. Bu durum hem maliyeti azalttı, hem de yöresel pazarların yapısını değiştirerek rekabeti artırdı. Böylece fiyatlar düştü, halkın satın alma gücü yükseldi.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisi için bir örnek oluşturur?

A) Ekonomideki gelişmenin uluslararası ticareti güçlendirmesi
B) Üretimde yeni araç gereç kullanmanın verimi artırması
C) Altyapıdaki değişmenin ekonomik yaşayışı etkilemesi
D) Ekonomik canlanmanın yeni buluşları özendirmesi
E) Üretim teknolojisindeki gelişmenin çalışma koşullarını değiştirmesi

(1989/ÖSS)



34. Babasoyu sisteminin egemen olduğu bazı topluluklarda amcakızı ile evlenilmez. Çünkü sistemin mantığı gereği amca, oğluna dışardan gelin alacak, kendi kızını ise dışarı verecek. Bu topluluklarda gelinler soy dışından gelir evlatlar ve kız kardeşler soy dışına verilir.
Burada sözü edilen evlilik türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Egzogami
B) Monogami
C) Endogami
D) Poligami
E) Matrilokal

(1990/ÖYS)



35. Bir vazo ya da tablo, eşya olarak kullanım değeri; Pazar malı olarak değişim değeri; atalardan anı kalmışsa bir anı değeri; bir eser olarak da sanat değeri taşıyabilir.
Böyle bir eşyanın, insanlar için farklı değerler taşımasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsan emeğiyle elde edilmiş olması
B) Belli bir kültüre özgü olması
C) Değer yaratmak amacıyla üretilmiş olması
D) İnsanların çeşitli ihtiyaçlarını karşılayabilmesi
E) Değişik yöntemlerle üretilebilmesi

(1991/ÖSS)



36. Ailelerin “anaerkil”, “ataerkil” ve “modern (eşitlikçi, demokratik)” aile olarak sınıflandırmasında hangi ölçüt kullanılmıştır?

A) Ailede kararların alınış biçimi
B) Aile üyeleri arasındaki işbölümü
C) Ailedeki eş sayısı
D) Ailenin sahip olduğu çocuk sayısı
E) Ailenin yerleşme yeri

(1994/ÖYS)



37. Geleneksel tarım toplumlarında kaynakların büyük bir bölümü tapınak, saray yapımı ve savaş gibi alanlarda kullanılırdı. Bu toplumlarda halkın büyük çoğunluğu tasarruf yapamadığı gibi, temel ihtiyaçlarını bile zorlukla karşılardı. Ayrıca bu toplumlarda üretimin önemli bir bölümünü ihtiyat olarak saklamak gerekiyordu.
Bu durum geleneksel tarım toplumlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini açıklar?

A) Toplumsal yapının değişkenliğini
B) Nüfusun dağınık oluşunu
C) Siyasal yapının istikrarsızlığını
D) Ekonomik yatırımların azlığını
E) Kültürel yapının çeşitliliğini

(1991/ÖYS)



38. Bir ülkede belli bir dönemde yapılacak harcamalar, ülkenin geliri ve kredi olanakları ile sınırlıdır. Bu sınırlılık nedeniyle, ülke gelirinden eğitim, sağlık, sanayi, tarım, savunma, ulaşım gibi alanların her birine ne kadar pay ayrılacağı önceden kararlaştırılmalıdır.
Bu yolla erişilmek istenen temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) İthalat ve ihracatın kolaylaştırılması
B) Tasarrufun özendirilmesi
C) Başka ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi
D) Kaynakların ihtiyaçlara uygun bir biçimde dağıtılması
E) Yeni teknikler kullanılarak üretimin artırılması

(1992/ÖYS)



39. Zanaat tipi üretimde, bir işin tamamı aynı kişi tarafından yapılır. Zanaat dükkanlarında usta, kalfa, çırak arasındaki işbölümü, bir işin tümüyle öğretilmesi ve uygulanması kapsamında ortaya çıkan işbirliğini yansıtır. Oysa yakın zamanlara kadar endüstri tipi üretimde farklı bir durum vardı. Bu üretim tipinde iş bölümlere ayrılmıştı ve üretilen ürünün her bir parçası bir işçi tarafından, tekrar tekrar yapılıyordu. Bu işbölümünde işçi sadece kendi yaptığı parçanın ayrıntılarını biliyordu.
Bu parçada sözü edilen işbölümü farklılığını doğuran temel etken aşağıdakilerden hangisidir?

A) Üretim miktarı
B) Çalışan kişi sayısı
C) Ürünün kalitesi
D) Harcanan emek
E) Üretim çeşidi

(1993/ÖYS)



40. İnsanoğlu besinlerini avcılık – toplayıcılıkla elde ettiği göçebe yaşamdan sonra, sebze, meyve ve tahıl yetiştirdiği, hayvanları evcilleştirdiği yerleşik düzene geçmiştir. Bu aşamada, insanoğlu kendine uzun süre yetecek miktarda besin üretmeye başlamış; boş zamanlarında taş, boynuz, kemik, fildişi, deri, toprak ve madenden araç ve süs eşyası yaparak zanaat ve ticareti öğrenmiştir.
Yerleşik yaşama geçişle birlikte, insanların zanaat ve ticaret gibi uğraşlara yönelmesine olanak sağlayan gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Daha nitelikli giysi ve barınaklar yapılması
B) Üretilenlerin tüketeceğinden daha fazla ürün elde edilmesi
C) Beslenme alışkanlıklarında değişiklik olması
D) Nüfus yoğunluğunun artması
E) Topluluklar arasındaki anlaşmazlıkların çoğalması

(1994/ÖSS)



41. — Tarımla uğraşan bir kişinin traktörü
— Balıkçılıkla geçinen bir kişinin ağı
— Bir terzinin dikiş makinesi
ekonomide aşağıdaki kavramlardan hangisine birer örnektir?

A) Üretim biçimi
B) Üretim malı
C) Üretim aracı
D) Üretim faktörü
E) Üretim ilişkisi

(1994/ÖYS)



42. Devletin gerekliliği konusunda, tarihçiler genellikle olumlu yargılara varmışlardır. Toplum yaşamında kaba kuvvetten ve kargaşadan doğacak sakıncaların tek güvencesi olarak örgütlü ve merkezi bir gücün, yani devletin varlığı görülmüştür.
Bu görüşe göre devletin bir toplumda yerine getirdiği temel işlev aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumdaki gelenekleri değişmelere karşı koruma
B) Farklı öğelerden yeni bir bütün oluşturma
C) Toplumun ekonomik dirliğini sağlama
D) Bireylerin değer ve tutumlarını belirleme
E) Toplumsal düzeni kurma, yürütme ve koruma

(1994/ÖYS)



43. Metal bıçak, keski, testere, çekiç vb. aletlerin bulunmasıyla, örneğin duvarcılıkta ve ağaç doğramacılığında aynı ürünün farklı zamanlardaki üretiminde düzgünlük ve eşitlik önem kazanmaya başladı.
Burada, üretimdeki hangi gelişmeden söz edilmektedir?

A) İşbölümü
B) Standardizasyon
C) Kaynak kullanımı
D) Uzmanlaşma
E) Piyasa ekonomisi

(1997/ÖYS)



44. Makineleşmeyi, insanları tembelliğe ittiği, kırları yok edip kentleri doğurduğu, çevreyi kirlettiği, çalışanlar arasındaki farklılaşmayı pekiştirdiği ve insanlar arasında yabancılaşmaya neden olduğu için kınıyorum.
Böyle bir eleştiriye, makineleşme sonucu ortaya çıkan aşağıdaki durumlardan hangisi yol açmıştır?

A) İnsanların düşünsel çalışma olanağının artması
B) İnsan gücü ile gerçekleştirilemeyecek işlerin başarılması
C) İnsan emeğindeki verimin yükselmesi
D) Emeğin üretimdeki payının azalması
E) Doğadaki dengenin ve toplumdaki düzenin değişmesi

(1995/ÖSS)



45. Tarım öncesi topluluklar, zamanı gelince hasat edecekleri ya da tohumluk olarak kökü üzerinde bıraktıkları yabanıl bitkileri otoburlardan korumak zorundaydılar. Bu amaçla, otobur yaban sürülerini topluca bir yerde beslemeye başladılar. Böyle bir uygulama, onlara, bu hayvanlardan yararlanma olanağı da sağladı.
Bu parçada, tarım öncesi topluluklarda aşağıdakilerden hangisine geçiş süreci anlatılmaktadır?

A) Üretimde alet kullanımına
B) Avcılık ve toplayıcılığa
C) Takas yoluyla ürün değişimine
D) Hayvanların evcilleştirilmesine
E) Yeteneğe dayalı iş bölümüne

(1996/ÖYS )



46. Türkiye’nin köylük yörelerindeki geniş aile tipinde, aile üyelerinin birbirlerine nasıl davranacakları, kimin sözüne önce uyulacağı gibi konulara ilişkin belli kurallar vardır. Örneğin gelinler kaynanaya karşı gelebilirken, kayınbabaya saygılı davranırlar. Gelinlerin birbirlerine karşı saygılı davranışları ise kocalarının yaşlarıyla ilişkilidir. Örneğin evin büyük oğlunun eşi, yaşça öteki gelinlerden küçük olsa da ona büyük gelin denir.
Bu parçaya dayanarak, geniş aileyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Ailenin yapısını üyeler arasındaki ilişkiler belirler.
B) Ailede her bireyin farklı görev ve sorumluluğu vardır.
C) Ailede işbölümü yaşa göre belirlenir.
D) Aile içi ilişkiler erkek otoritesi üzerine kuruludur.
E) Ailede üye sayısı arttıkça ilişkiler karmaşıklaşır.

(1996/ÖSS)



47. Toplumda,

I. Kültürel bilgi birikimini gelecek nesillere aktarma
II. Düzeni sağlama ve koruma
III. Mal ve hizmetleri üretme ve dağıtma
IV. Neslin devamını sağlama
işlevlerini yerine getiren kurumlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak adlandırılmıştır?


A) Siyaset Ekonomi Eğitim Aile
B) Eğitim Siyaset Ekonomi Aile
C) Siyaset Eğitim Aile Ekonomi
D) Eğitim Aile Ekonomi Siyaset
E) Aile Siyaset Eğitim Ekonomi


(1996/ÖYS)



48. Paranın icadıyla birlikte, sebze karşılığında meyve, hayvan karşılığında ev, içki karşılığında deri almak isteyen birini bulma sorunu ortadan kalkmış oldu.
Yukarıdaki parçada, paranın toplumsal yaşamdaki işlevlerinin hangisinden söz edilmektedir?

A) Tüketimi teşvik etme
B) Gereksinimleri çeşitlendirme
C) İşbölümünü kolaylaştırma
D) Üretimi düzenleme
E) Alışverişte kolaylık sağlama

(1995/ÖYS)



49. 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan seri üretim anlayışı çalışanların işlerinden soğumasına ve işlerine yabancılaşmasına neden oldu. Çünkü bu sistemde:

İşçiler işlerini kendileri düzenlemediklerinden ve ne üretileceğine kendileri karar vermediklerinden, emekleriyle ortaya koydukları ürünlerden uzaklaştılar.

İşçiler, üretim biçimi ve zamanlaması, makine ve aletlerin seçimi gibi konulardan uzak tutulduklarından, çalıştıkları ortamın denetimini kaybettiler.

Bu görüşe göre, seri üretim sistemi çalışanların hangi isteklerini karşılamada yetersiz kaldığı için yabancılaşmaya yol açmaktadır?

A) Çeşitli sosyal haklardan yararlanma
B) Çalışma süresi sonunda yeterince dinlenme
C) Rahat yaşamayı sağlayacak bir gelir elde etme
D) Toplumsal konumunu güçlendirme
E) İşle ilgili kararlara katılma

(1998/ÖSS)



50. Bir kentin sokaklarında asfaltın yumuşak olduğu günler, güneş çarpması vakalarının sayısının da arttığını gözlemlemek mümkündür. Ancak bu ilişkiye dayanarak, ”Asfaltın yumuşaması güneş çarpmasına neden olmuştur.” yargısına varılamaz.
Bu görüşün temelini aşağıdaki yargılardan hangisi oluşturmaktadır?

A) Konuya uygun olmayan ölçme aracı kullanmak,araştırmacıyı yanıltabilir.
B) Bir gözlemin bilimsel değer taşıyabilmesi için bu gözlemin bilim adamlarınca yapılmış olması gerekir.
C) İki olay arasındaki ilişkinin niteliği zaman ve mekana göre değişmez.
D) Olayların aynı zamanda gerçekleşmesi, aralarında her zaman yüksek ilişki olduğunu gösterir.
E) İki olay arasında yüksek ilişki gözlenmesi, bu olaylardan birinin ötekinin sonucu olduğu anlamına gelmeyebilir.

(1998/ÖSS)



51. Aşık Veysel, tasavvuf düşüncesiyle halk yaşantısını sazında ve sözünde birleştiren bir ozandır. Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan gibi halk ozanı ve düşünürlerden esinlenen Aşık Veysel, hem doğa ve insan sevgisini, hem de toplum sorunlarını kendine konu edinmiştir.
Bu parçada, bir halk ozanının aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?

A) Yaşadığı toplumun kültürel birikiminden etkilenmesi
B) Yaşanmış olayları kendi çağına göre yorumlaması
C) Toplumun değerlerinin sonraki kuşaklara aktarılması
D) Toplumlar arası kültürel alışverişe katkıda bulunması
E) Ele aldığı konuları yalın bir anlatımla sunması

(1993/ÖSS)



52. Bir miktar para harcayarak işletmenin fabrika çiftçinin sulama kanalı, devletin otoyol yaptırması “yatırım”a birer örnektir.
Buna göre, bir harcamanın yatırım özelliği taşıması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

A) Bir malın emekle işlenmesine olanak sağlamasına
B) Ülkenin sahip olduğu öz kaynakları kullanmasına
C) Yeni bir üretim ve hizmet kapasitesi yaratmasına
D) Üretimle tüketim arasında denge sağlanmasına
E) Çağdaş teknoloji üzerine kurulu olmasına

(1997/ÖYS)


Cevapları
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A D E E A E E D E A

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
C A C E D B C D C D

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
D E E D E B D E C D

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
C B C A D A D D E B

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
C E B E D D B E E E

51 52
A C


Alıntı

 

26. Kanun, belli kişiler arasındaki ilişkilerin özel yönlerini değil, bu ilişkilerin ortak yanlarını dikkate alır.
Bu cümlede, kanunun hangi niteliği üzerinde durulmaktadır?

A) Eşitlik ilkesine uygun olma
B) Genel ve nesnel olma
C) Belli bir topluma özgü olma
D) Zamanla geçerliliğini yitirebilme
E) Güçlü yaptırımlarla desteklenme

(1987/ÖSS)

27. Toplumlar sırasıyla, göçebe avcılık ve toplayıcılık, yerleşik tarım ve çobanlık, zanaatçılık ve ticaret dönemlerinden geçerek sanayi aşamasına ulaşmışlardır.
Burada toplumların gelişme evreleri saptanırken aşağıdakilerden hangisi belirleyici özellik olarak alınmıştır?

A) İşbölümünün verimliliği
B) Tüketim biçimi
C) Gelir gider düzeyi
D) Temel üretim faaliyetleri
E) Üretim tüketim dengesi

(1988/ÖYS)



28. Bir eşyanın mal ya da hizmet sayılabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli değildir?

A) İhtiyaca cevap vermesi
B) Tüketilebilir olması
C) Değişim değerinin bulunması
D) Emek sonucu elde edilmesi
E) Çok miktarda üretilmesi

(1990/ÖYS)



29. Çağdaş devlet yönetiminde, görevler yerine getirilirken uyulacak kurallar önceden belirlenmiştir.
Böyle bir düzenlemenin temel gerekçesi hangisidir?

A) Görevlilerin yetkilerini genişletme
B) Devlet yönetimini değişken koşullara uydurma
C) Yöneticilerin keyfi (isteğe bağlı) kararlar almasını önleme
D) Devlet kurumları arasında eşgüdümü (koordinasyonu) sağlama
E) Yönetimin, özel ihtiyaçları daha iyi karşılamasını sağlama

(1988/ÖYS)



30. Otomobil üreten bir fabrikada, çeşitli görevle farklı işçiler tarafından yerine getirilmektedir. Örneğin, arabanın kaportasını birleştiren, kaportayı boyayan, motoru arabaya yerleştiren, elektrik işlerini yapan ve koltukları yerlerine takan hep farklı işçilerdir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?

A) Tam istihdam
B) Gizli işsizlik
C) Kalite kontrolü
D) İşbölümü
E) Otomasyon

(1989/ÖYS)



31. Aşağıdakilerden hangisi, özellikle çoğulcu demokrasilerdeki eğitimin amaçları arasında önemli bir yer tutar?

A) Kültürel mirası yeni kuşaklara aktarma
B) Bilimsel ve mesleki bilgi verme
C) Farklı düşüncelere karşı hoşgörü kazandırma
D) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkıda bulunma
E) Bireylerin yeteneklerini geliştirme

(1989/ÖYS)



32. Ekonomi kuramları, daima en az emekle en çok verim alacak yönde kararlar verebilen akılcı bir insan tipi üzerine kurulmuştur. Ekonomik sosyolojideki araştırmalar ise böyle bir insan tipinin evrensel olmadığını, insanın ekonomik davranışlarında içinde yaşadığı toplumun değer yargılarının, gelenek ve göreneklerinin de büyük ölçüde etkili olduğunu göstermiştir.
Bu parçada, ekonomik sosyolojinin yaptığı çalışmalardan hangisi üzerinde durulmuştur?

A) Tüm toplumlar için geçerli olan bir ekonomik model geliştirme
B) Ekonomi biliminin dayandığı varsayımların doğruluğunu irdeleme
C) Belirli bir toplum için en uygun olan ekonomik modeli saptama
D) Ekonomik öğelerin toplumsal yapı üzerindeki etkilerini araştırma
E) Toplumların ekonomik sorunlarına çözüm önerme

(1989/ÖYS)



33. İngiltere’de demiryolu ağı kurulunca, üretilen mallar trenle taşınmaya başlandı. Bu durum hem maliyeti azalttı, hem de yöresel pazarların yapısını değiştirerek rekabeti artırdı. Böylece fiyatlar düştü, halkın satın alma gücü yükseldi.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisi için bir örnek oluşturur?

A) Ekonomideki gelişmenin uluslararası ticareti güçlendirmesi
B) Üretimde yeni araç gereç kullanmanın verimi artırması
C) Altyapıdaki değişmenin ekonomik yaşayışı etkilemesi
D) Ekonomik canlanmanın yeni buluşları özendirmesi
E) Üretim teknolojisindeki gelişmenin çalışma koşullarını değiştirmesi

(1989/ÖSS)



34. Babasoyu sisteminin egemen olduğu bazı topluluklarda amcakızı ile evlenilmez. Çünkü sistemin mantığı gereği amca, oğluna dışardan gelin alacak, kendi kızını ise dışarı verecek. Bu topluluklarda gelinler soy dışından gelir evlatlar ve kız kardeşler soy dışına verilir.
Burada sözü edilen evlilik türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Egzogami
B) Monogami
C) Endogami
D) Poligami
E) Matrilokal

(1990/ÖYS)



35. Bir vazo ya da tablo, eşya olarak kullanım değeri; Pazar malı olarak değişim değeri; atalardan anı kalmışsa bir anı değeri; bir eser olarak da sanat değeri taşıyabilir.
Böyle bir eşyanın, insanlar için farklı değerler taşımasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsan emeğiyle elde edilmiş olması
B) Belli bir kültüre özgü olması
C) Değer yaratmak amacıyla üretilmiş olması
D) İnsanların çeşitli ihtiyaçlarını karşılayabilmesi
E) Değişik yöntemlerle üretilebilmesi

(1991/ÖSS)



36. Ailelerin “anaerkil”, “ataerkil” ve “modern (eşitlikçi, demokratik)” aile olarak sınıflandırmasında hangi ölçüt kullanılmıştır?

A) Ailede kararların alınış biçimi
B) Aile üyeleri arasındaki işbölümü
C) Ailedeki eş sayısı
D) Ailenin sahip olduğu çocuk sayısı
E) Ailenin yerleşme yeri

(1994/ÖYS)



37. Geleneksel tarım toplumlarında kaynakların büyük bir bölümü tapınak, saray yapımı ve savaş gibi alanlarda kullanılırdı. Bu toplumlarda halkın büyük çoğunluğu tasarruf yapamadığı gibi, temel ihtiyaçlarını bile zorlukla karşılardı. Ayrıca bu toplumlarda üretimin önemli bir bölümünü ihtiyat olarak saklamak gerekiyordu.
Bu durum geleneksel tarım toplumlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini açıklar?

A) Toplumsal yapının değişkenliğini
B) Nüfusun dağınık oluşunu
C) Siyasal yapının istikrarsızlığını
D) Ekonomik yatırımların azlığını
E) Kültürel yapının çeşitliliğini

(1991/ÖYS)



38. Bir ülkede belli bir dönemde yapılacak harcamalar, ülkenin geliri ve kredi olanakları ile sınırlıdır. Bu sınırlılık nedeniyle, ülke gelirinden eğitim, sağlık, sanayi, tarım, savunma, ulaşım gibi alanların her birine ne kadar pay ayrılacağı önceden kararlaştırılmalıdır.
Bu yolla erişilmek istenen temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) İthalat ve ihracatın kolaylaştırılması
B) Tasarrufun özendirilmesi
C) Başka ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi
D) Kaynakların ihtiyaçlara uygun bir biçimde dağıtılması
E) Yeni teknikler kullanılarak üretimin artırılması

(1992/ÖYS)



39. Zanaat tipi üretimde, bir işin tamamı aynı kişi tarafından yapılır. Zanaat dükkanlarında usta, kalfa, çırak arasındaki işbölümü, bir işin tümüyle öğretilmesi ve uygulanması kapsamında ortaya çıkan işbirliğini yansıtır. Oysa yakın zamanlara kadar endüstri tipi üretimde farklı bir durum vardı. Bu üretim tipinde iş bölümlere ayrılmıştı ve üretilen ürünün her bir parçası bir işçi tarafından, tekrar tekrar yapılıyordu. Bu işbölümünde işçi sadece kendi yaptığı parçanın ayrıntılarını biliyordu.
Bu parçada sözü edilen işbölümü farklılığını doğuran temel etken aşağıdakilerden hangisidir?

A) Üretim miktarı
B) Çalışan kişi sayısı
C) Ürünün kalitesi
D) Harcanan emek
E) Üretim çeşidi

(1993/ÖYS)



40. İnsanoğlu besinlerini avcılık – toplayıcılıkla elde ettiği göçebe yaşamdan sonra, sebze, meyve ve tahıl yetiştirdiği, hayvanları evcilleştirdiği yerleşik düzene geçmiştir. Bu aşamada, insanoğlu kendine uzun süre yetecek miktarda besin üretmeye başlamış; boş zamanlarında taş, boynuz, kemik, fildişi, deri, toprak ve madenden araç ve süs eşyası yaparak zanaat ve ticareti öğrenmiştir.
Yerleşik yaşama geçişle birlikte, insanların zanaat ve ticaret gibi uğraşlara yönelmesine olanak sağlayan gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Daha nitelikli giysi ve barınaklar yapılması
B) Üretilenlerin tüketeceğinden daha fazla ürün elde edilmesi
C) Beslenme alışkanlıklarında değişiklik olması
D) Nüfus yoğunluğunun artması
E) Topluluklar arasındaki anlaşmazlıkların çoğalması

(1994/ÖSS)



41. — Tarımla uğraşan bir kişinin traktörü
— Balıkçılıkla geçinen bir kişinin ağı
— Bir terzinin dikiş makinesi
ekonomide aşağıdaki kavramlardan hangisine birer örnektir?

A) Üretim biçimi
B) Üretim malı
C) Üretim aracı
D) Üretim faktörü
E) Üretim ilişkisi

(1994/ÖYS)



42. Devletin gerekliliği konusunda, tarihçiler genellikle olumlu yargılara varmışlardır. Toplum yaşamında kaba kuvvetten ve kargaşadan doğacak sakıncaların tek güvencesi olarak örgütlü ve merkezi bir gücün, yani devletin varlığı görülmüştür.
Bu görüşe göre devletin bir toplumda yerine getirdiği temel işlev aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumdaki gelenekleri değişmelere karşı koruma
B) Farklı öğelerden yeni bir bütün oluşturma
C) Toplumun ekonomik dirliğini sağlama
D) Bireylerin değer ve tutumlarını belirleme
E) Toplumsal düzeni kurma, yürütme ve koruma

(1994/ÖYS)



43. Metal bıçak, keski, testere, çekiç vb. aletlerin bulunmasıyla, örneğin duvarcılıkta ve ağaç doğramacılığında aynı ürünün farklı zamanlardaki üretiminde düzgünlük ve eşitlik önem kazanmaya başladı.
Burada, üretimdeki hangi gelişmeden söz edilmektedir?

A) İşbölümü
B) Standardizasyon
C) Kaynak kullanımı
D) Uzmanlaşma
E) Piyasa ekonomisi

(1997/ÖYS)



44. Makineleşmeyi, insanları tembelliğe ittiği, kırları yok edip kentleri doğurduğu, çevreyi kirlettiği, çalışanlar arasındaki farklılaşmayı pekiştirdiği ve insanlar arasında yabancılaşmaya neden olduğu için kınıyorum.
Böyle bir eleştiriye, makineleşme sonucu ortaya çıkan aşağıdaki durumlardan hangisi yol açmıştır?

A) İnsanların düşünsel çalışma olanağının artması
B) İnsan gücü ile gerçekleştirilemeyecek işlerin başarılması
C) İnsan emeğindeki verimin yükselmesi
D) Emeğin üretimdeki payının azalması
E) Doğadaki dengenin ve toplumdaki düzenin değişmesi

(1995/ÖSS)



45. Tarım öncesi topluluklar, zamanı gelince hasat edecekleri ya da tohumluk olarak kökü üzerinde bıraktıkları yabanıl bitkileri otoburlardan korumak zorundaydılar. Bu amaçla, otobur yaban sürülerini topluca bir yerde beslemeye başladılar. Böyle bir uygulama, onlara, bu hayvanlardan yararlanma olanağı da sağladı.
Bu parçada, tarım öncesi topluluklarda aşağıdakilerden hangisine geçiş süreci anlatılmaktadır?

A) Üretimde alet kullanımına
B) Avcılık ve toplayıcılığa
C) Takas yoluyla ürün değişimine
D) Hayvanların evcilleştirilmesine
E) Yeteneğe dayalı iş bölümüne

(1996/ÖYS )



46. Türkiye’nin köylük yörelerindeki geniş aile tipinde, aile üyelerinin birbirlerine nasıl davranacakları, kimin sözüne önce uyulacağı gibi konulara ilişkin belli kurallar vardır. Örneğin gelinler kaynanaya karşı gelebilirken, kayınbabaya saygılı davranırlar. Gelinlerin birbirlerine karşı saygılı davranışları ise kocalarının yaşlarıyla ilişkilidir. Örneğin evin büyük oğlunun eşi, yaşça öteki gelinlerden küçük olsa da ona büyük gelin denir.
Bu parçaya dayanarak, geniş aileyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Ailenin yapısını üyeler arasındaki ilişkiler belirler.
B) Ailede her bireyin farklı görev ve sorumluluğu vardır.
C) Ailede işbölümü yaşa göre belirlenir.
D) Aile içi ilişkiler erkek otoritesi üzerine kuruludur.
E) Ailede üye sayısı arttıkça ilişkiler karmaşıklaşır.

(1996/ÖSS)



47. Toplumda,

I. Kültürel bilgi birikimini gelecek nesillere aktarma
II. Düzeni sağlama ve koruma
III. Mal ve hizmetleri üretme ve dağıtma
IV. Neslin devamını sağlama
işlevlerini yerine getiren kurumlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak adlandırılmıştır?


A) Siyaset Ekonomi Eğitim Aile
B) Eğitim Siyaset Ekonomi Aile
C) Siyaset Eğitim Aile Ekonomi
D) Eğitim Aile Ekonomi Siyaset
E) Aile Siyaset Eğitim Ekonomi


(1996/ÖYS)



48. Paranın icadıyla birlikte, sebze karşılığında meyve, hayvan karşılığında ev, içki karşılığında deri almak isteyen birini bulma sorunu ortadan kalkmış oldu.
Yukarıdaki parçada, paranın toplumsal yaşamdaki işlevlerinin hangisinden söz edilmektedir?

A) Tüketimi teşvik etme
B) Gereksinimleri çeşitlendirme
C) İşbölümünü kolaylaştırma
D) Üretimi düzenleme
E) Alışverişte kolaylık sağlama

(1995/ÖYS)



49. 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan seri üretim anlayışı çalışanların işlerinden soğumasına ve işlerine yabancılaşmasına neden oldu. Çünkü bu sistemde:

İşçiler işlerini kendileri düzenlemediklerinden ve ne üretileceğine kendileri karar vermediklerinden, emekleriyle ortaya koydukları ürünlerden uzaklaştılar.

İşçiler, üretim biçimi ve zamanlaması, makine ve aletlerin seçimi gibi konulardan uzak tutulduklarından, çalıştıkları ortamın denetimini kaybettiler.

Bu görüşe göre, seri üretim sistemi çalışanların hangi isteklerini karşılamada yetersiz kaldığı için yabancılaşmaya yol açmaktadır?

A) Çeşitli sosyal haklardan yararlanma
B) Çalışma süresi sonunda yeterince dinlenme
C) Rahat yaşamayı sağlayacak bir gelir elde etme
D) Toplumsal konumunu güçlendirme
E) İşle ilgili kararlara katılma

(1998/ÖSS)



50. Bir kentin sokaklarında asfaltın yumuşak olduğu günler, güneş çarpması vakalarının sayısının da arttığını gözlemlemek mümkündür. Ancak bu ilişkiye dayanarak, ”Asfaltın yumuşaması güneş çarpmasına neden olmuştur.” yargısına varılamaz.
Bu görüşün temelini aşağıdaki yargılardan hangisi oluşturmaktadır?

A) Konuya uygun olmayan ölçme aracı kullanmak,araştırmacıyı yanıltabilir.
B) Bir gözlemin bilimsel değer taşıyabilmesi için bu gözlemin bilim adamlarınca yapılmış olması gerekir.
C) İki olay arasındaki ilişkinin niteliği zaman ve mekana göre değişmez.
D) Olayların aynı zamanda gerçekleşmesi, aralarında her zaman yüksek ilişki olduğunu gösterir.
E) İki olay arasında yüksek ilişki gözlenmesi, bu olaylardan birinin ötekinin sonucu olduğu anlamına gelmeyebilir.

(1998/ÖSS)



51. Aşık Veysel, tasavvuf düşüncesiyle halk yaşantısını sazında ve sözünde birleştiren bir ozandır. Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan gibi halk ozanı ve düşünürlerden esinlenen Aşık Veysel, hem doğa ve insan sevgisini, hem de toplum sorunlarını kendine konu edinmiştir.
Bu parçada, bir halk ozanının aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?

A) Yaşadığı toplumun kültürel birikiminden etkilenmesi
B) Yaşanmış olayları kendi çağına göre yorumlaması
C) Toplumun değerlerinin sonraki kuşaklara aktarılması
D) Toplumlar arası kültürel alışverişe katkıda bulunması
E) Ele aldığı konuları yalın bir anlatımla sunması

(1993/ÖSS)



52. Bir miktar para harcayarak işletmenin fabrika çiftçinin sulama kanalı, devletin otoyol yaptırması “yatırım”a birer örnektir.
Buna göre, bir harcamanın yatırım özelliği taşıması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

A) Bir malın emekle işlenmesine olanak sağlamasına
B) Ülkenin sahip olduğu öz kaynakları kullanmasına
C) Yeni bir üretim ve hizmet kapasitesi yaratmasına
D) Üretimle tüketim arasında denge sağlanmasına
E) Çağdaş teknoloji üzerine kurulu olmasına

(1997/ÖYS)


Cevapları
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A D E E A E E D E A

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
C A C E D B C D C D

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
D E E D E B D E C D

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
C B C A D A D D E B

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
C E B E D D B E E E

51 52
A C


Alıntı