Veysel Karani Türbesi: Baykanın Ziyaret Beldesinde, Diyarbakır-Bitlis karayolu üzerindedir. Siirte 40 km. uzaklıktadır. Baykan ilçesine ise: 8 km. uzaklıktadır. Her yıl: yaklaşık 200 bin kişinin ziyaret ettiği bu mekan: gerçekten pek fazla düzenli değil. Hz. Peygamber, bir hadisinde: Beni ziyaret etmek imkanına erişemediğinizde, kardeşim Veysel Karaniyi-Makamını ziyaret ediniz buyurmuştur. Evet, burası hakkında, birçok rivayet bulunmakta Hz. Veysel Karaninin türbesini bir kez ziyaret eden, iki kez daha gelir, yani toplam üç kez ziyaret edilir Veysel Karani: İslam din büyüğüdür. Yemenin Karn köyünde doğmuştur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Müslüman olduktan sonra: her hareketi ve her sözü ile insanlara ibret ve nasihat oldu. Onun en önemli vasfı: Peygamberimize olan aşkı, ibadete canla başla devamı ve annesine saygısıydı. Annesine çok hizmet edip, hayır duasını aldı. Annesi; kendisine bakacak kimse olmadığından, ona izin vermedi ve Peygamberimizi göremedi. Bu durum nedeniyle, İslamdan anne sevgisini yücelten bir konumu vardır. Sıffın savaşı sırasında: 657 yılında ölmüştür. Bu savaştaki şehitlerin büyük çoğunluğu, savaşın olduğu yerde toprağa verilir. Şehitlerini memleketlerine götürmek isteyenler için tabutlar yaptırılır. Şehitlerin içinde: Hz. Veysel Karanide vardır. Mübarek naaş için: 3 ayrı kabile toplanmış ve sahip çıkmışlardır. Şehit birdir, ancak sahipleri üçtür. Saatlerce tartışılır. Ne var ki; hiçbir kabile, diğerini tatmin edip inandıramaz. Sonunda iş: Hz. Aliye ulaşınca, o, olayı İslami açıdan anlatmaya çalışır. Hz. Veysel Karaninin, köken olarak Yemenli olduğunu ve Yemenlilere verilmesi gerektiğini belirtir. Ancak, diğer iki kabile bu teklife razı olmazlar. Hz. Ali, kura çekme teklifinde bulunur, buna da razı olmazlar. Bunun üzerine, Hz. Ali: Peki Veysel Karaninin mübarek naaşını ben korumaya alıyorum, yarın görüşürüz der. Her üç kabile başkanları dağılırlar. Hz. Veysel Karani, son kerametini gösterir ve sabah kalktıklarında, her üç kabilenin tabutlarında da görünür. Her kabile, birbirinden habersiz, naşın kendilerine verildiğini düşünerek, sessizce naaşı alırlar ve biri Yemen yolunu, biri Şam yolunu ve biri de Bitlis yolunu tutar. Böylece: Hz. Veysel Karani; yeni olayların çıkmasını önler. Onun defni ve mezarıyla ilgili anlatılanlar, birer rivayete dayanır. Nereye ve nasıl defnedildiği konusunda kesin bir bilgi yoktur. Kendisine gönderilmiş olan Hırka-i Şerif günümüzde Hırka-i Şerif Camisinde: soyundan gelenlerin himayesindedir. Van-Diyarbakır istikametine giden otobüsler, burada mola verir ve vatandaşlarımız hemen türbeye koşarak dua eder, adağı varsa adak adar, namaz kılarlar. Veysel Karani Külliyesi: Vakıflar Müdürlüğünün girişimleriyle, 1974 yılından itibaren çok daha bakımlı bir görünüme kavuşturulmuştur. 1982 yılında: avlu düzenlemesinden sonra, 1983 yılında kesimhane binaları, daha sonra da otel ve konukevi binaları devreye sokulmuştur. Veysel Karani Türbesi: Ziyaret Beldesindedir. Yörenin Cas denilen harcıyla 1901 yılında yapılıp, kubbe ile örtülmüş olan türbe, 1967 yılında yıktırılmış ve yerine yeni türbe yapılmıştır. Veysel Karani Türbesi ve Külliyesi, 2001 yılında Valilik tarafından restore edilerek, modern bir görünüme kavuşturulmuştur. Bu nedenle: günümüzde görünen türbenin mimari yönden bir özelliği bulunmamaktadır. Her yıl: 16-17 Mayıs tarihlerinde, Veysel Karaniyi anma etkinlikleri düzenlenmektedir. Bunun yanında: aslında, burada büyük bir külliye inşası düşünülmektedir. Ancak: yöredeki esnaf, buna karşı çıkıyormuş. Yine de: Konyada Mevlana Külliyesi gibi, buraya da daha modern tesisler bulunan bir külliye yapılması düşünülüyormuş. Şeyh Osman Türbesi: Anlatıldığına göre, Hz.Veysel Karaninin peşinden gelen Şeyh Osman, Veysel Karani nerede kalırsa, bende olduğum yerde kalayım demiş ve şu an 200 metre ara ile, mezarları bulunuyor. Bir başka rivayete göre: Şeyh Osman; Hz. Veysel Karaninin türbesini bulmak üzere, Iraktan yola çıkar. Günlerce ilerler ve günümüzde, türbesinin bulunduğu yere geldiğinde; karşısına kılık değiştirmiş olarak şeytan çıkar. Şeyh Osman; ona, Hz. Veysel Karaninin türbesinin nerede olduğunu sorar. Şeytan: onu yanıltmak için, türbenin bu civarda olmadığını, tam tersi istikamete gitmesini söyler. Bunun üzerine: Şeyh Osman; türbenin tam tersi istikamete doğru yola çıkarken, yorgunluktan, vefat eder ve vefat ettiği yerde, bugün türbesinin bulunduğu yerde gömülür. Bu rivayet: Hz. Veysel Karaninin naaşının gerçekte burada bulunduğu hakkında, bir doğruluk payı vermesi açısından ilginçtir. Not:Yılın her 16- 17 mayıs günleri veysel karani'yi anma günü olarak kutlanır. yurdun dört bir yanından ziyaretçi akınına uğrar özelliklede bahar aylarında veysel karani hazretlerinin türbesi siirt ilinin baykan ilçesinin ziyaret beldesinde bulunmaktadır. Alıntı